MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
NİSAN 2012
?
SAYI : 102
24
Deney sonunda düğüm noktası civarında gözlenen hasar durumu Şekil 19 da topluca verilmektedir. Her iki numunede de kalıcı
şekildeğiştirmelerin düğüm noktası içinde olmadığı ve istendiği gibi kiriş uçlarında toplandığı gözlenmektedir.
Yapılan karşılaştırmalar, iyileştirmelerin hangi yönlerde olmasının daha etkili olacağı konusunda fikir verirken yeni bazı ayrın-
tıları da gündeme taşımaktadır. Bunlardan biri konut tipi birleşimde kirişin alt ve üstündeki boyuna donatıların düğüm noktası
içinde 90 derece büküldükten sonra birbirine kaynaklanması için gereken önlemleri alma önerisidir.
Deneysel Çalışmalardan Sonraki Toplu Değerlendirme
Deneysel çalışmaların sergilediği ortak davranışlar biraraya getirilip değerlendirildiğinde şu sonuçları çıkarmak mümkündür:
i- Tek yönlü artan yükler etkisindeki davranışlar ile iki yönlü artan simetrik yükler etkisindeki davranışlar beklendikleri gibi
simetrik değillerdir.
ii- İki yönlü artan simetrik yükler etkisindeki yük - yerdeğiştirme çevrimlerinin zarfları ile tek yönlü artan yükler etkisinde
ulaşılan yük-yerdeğiştirme eğrileri ve gözlenen dayanımlar her iki yönde de birbirinden çok farklı olabilmektedir. Uzak
deprem etkisini daha iyi yansıtıyor olması açısından iki yönlü yükler sonucunda oluşan davranış ve onun zarfını çö-
zümlemelerde esas almak yerinde olacaktır. Bu durumun boyutlamayı güvenli tarafta bırakacağı düşünülerek, yakın
deprem durumunda da benimsenmesi uygun görünmektedir.
iii- İki yönlü artan simetrik yüklemelerin sergilediği yük-yerdeğiştirme çevrimleri ilerledikçe dayanım ve rijitlik azalmaları
gözlenmekte, bazı durumlarda da daha ilk çevrimlerden başlayarak önemli düzeyde kayma oyulmaları görülebilmekte-
dir.
Bu özellikler göz önünde tutulduğunda, gerek endüstri tipi gerekse konut tipi birleşimler çözümlemelerde mod süperpozisyo-
nu, doğrusal veya doğrusal olmayan zaman artımı yöntemleri, yük artımı yöntemi vb. eşdeğer herhangi bir yöntem kullanılır-
ken yarı rijit birleşim olarak gözönüne alınmalıdır.
Tüm deneyleri kapsayan aşağıdaki gözlemler de tasarım esasları oluşturulurken dikkate alınmalıdır;
i- Boşluklu döşemeler kirişten çıkan filiz etriyeler ve kavrama betonu sayesinde kolon - kiriş bölgesindeki elemanlarla ileri
düzeyde bütünleşebilmektedir, mevcut tasarım esasları uygun görünmektedir.
ii- Kolon-kiriş birleşim bölgesi içinde kaymadan dolayı göçme, özellikle iyileştirmelerden sonra gözlenmemiştir, mevcut
tasarım esasları uygun görünmektedir.
iii- Eğilmeden dolayı kalıcı şekildeğiştirmelerin kiriş üzerinde; endüstri tipi birleşimde kısa konsol önünde, konut tipi bir-
leşimde ise kirişin kolona birleşmekte olduğu yüzde birikmesi sağlanabilmektedir.
iv- İki yönlü artan yüklemeler etkisinde bırakılan konut tipi birleşimin çevrimlerinde kuvvetli kayma oyulmaları gözlenebil-
mesine karşın eşdeğer donatı filizlerinde sıyrılma belirtisi olmamıştır; bunu sağlamakta olan mevcut tasarım esasları
uygun görülmektedir.
Kuramsal Çalışmalar
Konunun tek yönlü ve iki yönlü artan yükler için hesap olmak üzere iki ayrı kümede incelenmesi uygun olmaktadır.
Tek yönlü artan yükler için hesapta, malzeme bakımından doğrusal olmayan özelliklerin gözönüne alındığı çubuk elemanlar-
dan yararlanılan ve İTÜ de geliştirilmiş olan bir bilgisayar programından yararlanılmıştır.
İki yönlü artan yükler için yapılan hesaplarda ise ortak kullanım ve geliştirmeye açık olan OPENSEES yazılımı ile SAP2000
paket programındaki çevrim modelleri ve yine çubuk elemanlar kullanılmıştır.
Tek Yönlü Artan Yükler için Hesap
Endüstri tipi prefabrike numunelerin yapısal modeli, DOC2B (1998) yazılımı ile oluşturulmuş ve pek çok kez uyarlama amaçlı
çözümlemeler yapılmıştır.
DOC2B yazılımı, yük artımı yöntemini kullanarak malzeme ve geometri değişimi bakımından doğrusal olmayan davranış gös-
teren düzlem yapı sistemlerinin çözümlemesinde kullanılmaktadır. Deney numunesini oluşturan elemanlar, programın mevcut
