MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
EKİM 2012
?
SAYI : 104
12
esas alınarak belirlenmiştir. Kolon bo-
yutları yapı yüksekliğine, çatı yüküne
ve deprem kuvvetine bağlı olarak be-
lirlenmekle birlikte uygulamada sıklıkla
kullanılan boyutların 400, 450, 500,
550
ve 600 mm olduğu görülmektedir.
600
mm’den daha büyük boyutlardaki
kolonlar nakliye sıkıntısı nedeni ile özel
durumlar dışında tercih edilmemek-
tedir. Bu çalışma kapsamında kenar
uzunluğu 400, 450, 500, 550 ve 600
mm olan kare kesitli kolonların her biri
için sonlu eleman modeli oluşturularak
5
farklı analiz yürütülmüştür. Tasa-
rım yüklerinin belirlenmesine yönelik
hesaplamalarda, yapıya ait çerçeve
sonlu eleman analizinde SAP2000
sonlu eleman programı kullanılmıştır.
Çerçeve teşkilinde kolonlar temelde
ankastre, makas bağlantı noktalarında
ise mafsallı olarak alınmıştır. Çerçe-
ve beton sınıfı C30 ve elastik modül
ise E=32000 MPa olarak alınmıştır.
400
x400 mm kare kesitli kolon kullanı-
larak tasarlanan prefabrik yapı “Model
1”
olarak isimlendirilmiş olup yuva ta-
sarımı için üst yapıdan aktarılan yatay
ve düşey yüklerin hesabında Şekil 2’de
verilen prefabrike betonarme sanayi
yapısı plan ve kesidi kullanılmıştır. Di-
ğer 450, 500, 550 ve 600 mm kare ke-
sitli kolonlu yapılar için yapı planı sabit
tutulmuş olup sadece kesitte yapı kat
yüksekliği arttırılmış ve değişim gös-
termiştir.
400
x400 mm kare kesitli kolonlu pre-
fabrik yapının SAP 2000 programı ile
analiz edilerek düğüm noktası dep-
lasmanları hesaplanmış ve titreşim
periyodu T=0,60 saniye olarak elde
edilmiştir. Diğer yapılar için de aynı
analizler yapılarak beş modelde ko-
lonlara etkiyen yükler hesaplanmıştır.
Kolon-yuva birleşim bölgesi gerilme
aktarımı analizlerinde kullanılacak yük-
lerin belirlenmesi amacı ile SAP 2000
sonlu eleman programı ile yürütülen
analizler sonucunda elde edilen kesit
tesirleri Tablo 1’de verilmiştir.
Yuva boyutlarının belirlenmesinde ve
donatı hesaplarında TS9967 yönet-
meliği hükümleri uygulanmıştır [9].
Yuva donatı hesaplarında beton sınıfı
C20 ve fck=20 MPa, donatı için ise
S420 ve fyk=420 MPa olarak alın-
mıştır. 400x400 mm kare kolonlu
Model 1 için hesaplanan yuva dona-
tıları donatı detayı örnek olarak Şekil
3’
de verilmiştir. Her beş model içinde
yukarıda özetlenen analiz ve hesap-
lamalar yapılarak kolon-yuvalı temel
birleşiminin modellenmesi için gerekli
olan tüm veriler tespit edilmiştir. Sonlu
eleman modellemesinde bilgisayar za-
manından kazanç sağlamak amacı ile
simetriden yararlanılarak kolon-yuvalı
temel birleşiminin yarısı modellenmiş-
tir. Oluşturulan sonlu eleman ağı Şe-
kil 4’de verilmiştir. Yuva yanakları alt
uçlarından sabit mesnetli olarak her
yönde hareketi tutulmuştur. Yükleme
ise Yuva üst ucunda Tablo 1’deki de-
ğerleri verecek şekilde kolon ucuna
Şekil 2.
Analiz edilen yapıların tipik kesit ve plan görünüşü
Şekil 3.
Model-1 donatı detayı
Model No
N (kN)
V (kN) M
(
kN-m)
1
309
53,3
156,8
2
317
55,9
216,4
3
327
59,4
282,9
4
341
63,9
380,9
5
358
69,6
445,2
Tablo 1.
Kolon-yuvalı temel gerilme aktarımı analizlerinde kullanılacak olan yükler