MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
ŞUBAT 2014
◆
SAYI : 109
6
dük gibi yapılarda ise hem temel ile
birleşimlerde, hem de kolon-tabliye
arasında rijit birleşimler uygulanmak-
tadır. Çok katlı yapılarda da plastik
mafsalın ilk kat kolonunda ve temelin
hemen üstünde oluşması beklenir. Bu
tür yapılarda kolonların yük taşıma
kapasitesinde kayıp olmadan plastik
deformasyon yapabilmesi gereklidir.
Kolonların deformasyon kapasitesi,
kolonun ve de kolon-temel birleşiminin
genel davranışına bağlıdır.
Bu makalede, İspanya Valencia
Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiş olan
(
Romero, 2012) ve literatürde ön-
üretimli betonarme kolonların tersinir
yatay yükler ve sabit eksenel kuvvet
altındaki davranışı ile ilgili boşluğu dol-
durmayı amaçlayan deneysel araştır-
ma programında elde edilen sonuçlar
sunulmaktadır.
2.
DENEY ÖRNEKLERİ ve DÜZENEK-
LERİNİN TANIMI
Test programı kapsamında, 260 x 260
mm en kesitli 2000 mm uzunluğunda
toplam on beş adet kolon imal edilip
yatay konumda test edilmiştir (bkz.
Şekil 1). Tüm kolon örneklerinin na-
rinlik oranı
λ
V
, 7.69’
dur (
λ
V
= L
s
/
h =
M / (V·h), burada h; kesitin derinliği,
M ve V ise sırasıyla; eğilme momenti
ve kesme kuvvetidir). Her kolon 830 x
760
x 660 mm boyutlarındaki temel-
lere birleştirilmiştir. Temeller ise 470
mm uzunluğundaki yapısal çelik ele-
manlar ile deney çerçevesine monte
edilmiştir. Tüm test düzeneği 3300
mm uzunluğundadır. Deneysel çalış-
manın konusu olan birleşim tipleri;
pürüzsüz soket (smooth pocket –SP),
pürüzlü soket (rough pocket – RP), fi-
liz çıkıntılı ek (protruding bars – PB),
kolon pabucu (bolted sockets – BS)
ve yerinde dökme sistemdir (cast-in
place – CP).
Kolonlarda %1.19 hacimsel donatı
oranına sahip olacak şekilde, dört adet
16
mm çapında nervürlü beton çeliği
boy donatısı olarak kullanılmıştır. Ya-
tay donatı olarak ise, 8 mm çapında
tekil etriyeler 50 mm aralıkla yerleş-
tirilmiştir. Tüm örneklerde 50 mm’lik
temiz beton örtüsü sağlanmıştır. Kolon
pabuçlu örneklerin temele birleşim-
lerinde, ön-üretimli betonarme kolon
örneklerin her bir köşesinde birer tane
olmak üzere, toplam dört adet PEIKKO
HPKM 20 kolon pabucu ve bunları te-
melde karşılayan dört adet HPM-L 20
ankraj kullanılmıştır.
Deneysel çalışmalarda iki önemli para-
Şekil. 1 -
Deney örnekleri (ölçüler: mm) (a) Pürüzsüz Soket Temel (b) Pürüzlü Soket Temel (c) Filiz Çıkıntılı Birleşim (d) Kolon Pabuçlu
Birleşim (e) Yerinde Dökme Birleşim