MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
NİSAN 2014
◆
SAYI : 110
18
yüzerinde, pas payında çatlamalar
gözlenmiştir. Diğer tarafdan, çelik
korniyerlerle güçlendirilmiş olan SP2
ve SP4 numunelerinde %3’lük yatay
yer değiştirme oranına kadar kolonun
beton dış yüzeyinde çatlak oluşma-
mıştır. Kolon kabuğundaki çatlama-
daki bu gecikme, çelik L-korniyerlerin
güçlendirme etkisine bağlanabilir. Şe-
kil 4’te gösterilen test numunelerinde,
eğilme hasarının etriyelerle sarılı olan
kolonda gerçekleşmemesinden dola-
yı, kolon kabuğundaki çatlamanın yük
taşıma kapasitesini ve akma sınırından
sonraki davranışı belirgin bir şekilde
etkilemediği görülmektedir. Buna kar-
şın, kolona eksenel yük uygulanması
durumunda ise beton pas payının çat-
laması, rijitliği ve kolon-kiriş bağlan-
tısının dayanımını belirgin bir şekilde
düşürebilir.
Donatılarda birim uzama miktarları:
SP3, SP5 ve CP numunelerinde kiriş
donatılarında ölçülen donatı birim uza-
ma grafikleri Şekil 7-a dan 7-c’ye ka-
dar olan grafiklerde gösterilmiştir. SP5
ve CP numunesinde kirişteki plastik
mafsal bölgesinde daha büyük plastik
birim uzama değerleri oluşurken, ko-
lon-kiriş bağlantı noktasındaki donatı-
lar elastik kalmıştır. Böylelikle plastik
deformasyon ve çevrimsel (hysteretic)
enerji tüketimi kirişteki plastik mafsal
bölgesinde gerçekleşmiştir. Bir diğer
taraftan SP3 numunesi kiriş dona-
tıların plastik birim uzaması SP5 ve
CP numunesinden belirgin bir şekilde
daha düşüktür ve kolon-kiriş bağlantı
noktasındaki donatılarda da akma göz-
lenmiştir. Bu durum kolon- kiriş bağ-
lantısındaki donatı sıyrılmasının SP3
numunesindeki elastik olmayan yatay
yerdeğiştirme ile arttığını göstermekte-
dir. Başlıklı donatıların olmadığı numu-
nelerdeki (SP1, SP2 ve SP4) uzamalar
SP3 ile benzerdir.
Şekil 7-b’de gösterildiği gibi, SP5’teki
başlıklı donatılar test süresince elastik
kalmıştır. Bütün test numunelerinde
kolon-kiriş bağlantısındaki etriyeler
maksimum yer değiştirmeye kadar
elastik özellik sergilemiştir.
Taşıma kapasitesi ve dayanım kaybı:
Numuneler güçlü kolon, zayıf kiriş
yaklaşımına uygun olarak tasarlanmış
olmasından dolayı, taşıma kapasiteleri
kirişlerdeki akma mekanizması kulla-
nılarak hesaplanabilir. SP1’den SP4’e
kadar olan numunelerde prefabrik ka-
buk (KKE) fazladan donatı ile güçlen-
dirilmiştir ve kiriş çekirdeğinde dikey
donatılar kullanılmıştır. dolayısıyla kiriş
kesitindeki kritik akma noktası kabuk
Şekil 6.
Deney elemanlarının hasar tipleri