GÖRÜŞ
BETON PREFABRİKASYON
NİSAN 2014
◆
SAYI : 110
27
Makale Tartışma:
Prefabrik Betonarme Binaların Yangın Performansı
“
Fire Performance of Pre-Cast Reinforced Concrete Buildings”
Beton Prefabrikasyon - PCJ., V.109, Şubat-February 2014, Özgür ERDOĞAN
Türkiye Prefabrik Birliğinin Beton
Prefabrikasyon Dergisinde (Precast
Concrete Journal) “Prefabrik Beto-
narme Binaların Yangın Performansı”
başlıklı makalede yangına maruz kal-
mış prefabrike betonarme bir yapıda
yangın sonrası malzeme dayanımları
üzerinden gidilerek bu tür yapıların
yangın dayanımı ve performansları
üzerine bir çalışma yayınlanmıştır.
Söz konusu makalede betonarme
üst yapıda B 500 C kalitesinde çe-
lik donatı kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Makalenin genel içeriği veya sapta-
malarından ziyade B 500 C donatı
çeliği kullanımı üzerine bu yazıda
birkaç noktaya değinilecektir.
Bilindiği üzere “Deprem Yönetme-
liği-2007” (DBYBHY-2007) malze-
meler bölümünde (3.2.5.3) “…beto-
narme taşıyıcı sistem elemanlarında
S 420’den daha yüksek dayanımlı
donatı çeliği kullanılmayacaktır…”
ifadesi ile 420 MPa’dan daha yüksek
dayanımlı donatı çeliği kullanımını
kısıtlamış ve aynı madde de kulla-
nılacak uygun donatı çeliği mekanik
kabiliyetlerine performans tanımları
getirmiştir.
Deprem yönetmeliğinin bugünkü
halinin özgün şekli olan 1997 versi-
yonundan beri benzer yaklaşım ko-
runmakta olup, bu durum günümüze
kadar da gelmiştir.
Esasen bu kısıtlama o günlerde mev-
cut olan “TS 708 / 1996 Beton Çelik
Çubukları” standardındaki St IV-a
olarak tanımlanan en düşük akma
dayanımı 500 MPa ve kopma daya-
nımı 550 MPa olan donatı çeliğinin
“
Deprem Yönetmeliği-1997” kriteri
olan ve bugünkü yönetmelikte de
var olan ortalama kopma dayanımı,
ortalama akma dayanımının 1.15 ka-
tından küçük olmamalı kriteri ve do-
layısıyla ani göçmeyi önleme amacı
ile getirilmişti.
Halbuki TS 708, 2010 yılında revize
edilmiş ve “Çelik-Betonarme için-
Donatı Çubukları” adı ile yeniden
yayınlanmış ve bu yayında B 500
C donatı çubuğu tüm mekanik ve
kimyasal bileşim özellikleri “Deprem
Yönetmeliği-2007” şartlarına uygun
hale getirilmiştir.
Bu makale vesilesi ile belirtmek ve
not düşmek isterim ki; şu anki mev-
cut deprem yönetmeliği malzeme
mekanik ve de kimyasal bileşim
şartlarını sağlayan kaynaklanabilir
özelliği de bulunan B 500 C donatı
çeliği kullanımı kısıtlaması bugünler-
de revizyonu tekrar gündeme gelen
“
deprem yönetmeliği” çalışmaların-
da gündeme alınmalı ve de kaldırıl-
malıdır. Yine aynı şekilde yüksek kar-
bon ve yüksek karbon eşdeğeri (C.E)
yüzdesine izin veren dolayısıyla yö-
netmelik ve standart mekanik kısıt-
larını karşılamakta problem yaşanan
TS 708/2010 daki S 420 donatı çe-
liği kimyasal bileşim değerleri de ay-
nen B 500 C çeliği kimyasal bileşim
değerlerine çekilmeli ve güncel ülke-
miz yönetmelik ve standartları kendi
aralarında uyumlu hale getirilmelidir.
Sonuç olarak her ne kadar üstünde
revize edilmesi elzem bir kısıt olsa da
ilgi çalışma konusu yapıda kullanılan
donatı B 500 C çubuğu olmasa idi,
mevcut deformasyon bilgisi ve test
sonuçlarından hareketle hasarın çok
daha büyük olacağını söylemek de
ayrıca mümkündür.
Hakan ATAKÖY
İnş.Yük. Müh. / Civil Eng. MSc.
TPB Yönetim Kurulu Yazman Üyesi / TPCA Executive Board Member- Secretary