Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 127

ÇEVİRİ BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2018 ◆ SAYI : 127 21 açısından da, beton oto korkulukların diğer türlere göre daha maliyet etkin bir seçenek olduğu raporlanmaktadır. Bakım ve İşletim Maliyetleri: En az 50 yıllık kullanım ömürleriyle beton oto korkuluklar, 20 değişik çelik oto korku- luk türleriyle kıyaslandığında, bakım ve işletimde çok belirgin maliyet azalma- ları sağlamaktadır. Çok yaşamsal ma- liyet farklılıkları, çok şiddetli çarpma- lardan sonra bile beton oto korkulukla- rın bakım gerektirmemesi özelliğinden kaynaklanmaktadır. Buna ilave olarak, beton oto korkuluklar, korkuluğu aşma riskini araçlar için ortadan kaldırdıkları için; yaşam, yaralanma ve kaza mali- yetlerini çok olumlu etkilemekte, sigor- ta sektörünün maliyetlerini de aşağıya çekmektedir. Karayolunun bakımı sı- rasında daha az bakım gerektirmeleri ve sisteme sundukları esneklik, trafik sıkışıklık maliyetlerini de benzer şekil- de beton oto korkuluklar için daha az olmasını sağlamaktadır. Sonuç olarak beton oto korkuluklar; yol kullanıcıya ve genel olarak kara- yolu sistemine sağladıkları güvenlik ve düşük bakım maliyetleri ile çarpma etkilerine rağmen sunabildikleri uzun kullanım ömürleriyle kanıtladıkları sürdürülebilirlik özellikleriyle karayolu tasarımlarında ekonomik çözümler or- taya koymaktadır. Oto korkulukların kullanılırken yara- tıkları çevre sağlığı sorunları: 1997 yılından beri gerçekleştirilen araştır- malar, karayolları ve otoyolların; metal, hidrokarbon, tuz, besin ve mikrobiyal atıklar gibi kirleticiler barındırdıklarını ortaya koymaktadır. Bu kirletmenin kaynakları olarak yapım, bakım ve iş- letim süreçleri verilmektedir. Çelik oto korkuluklar ve yol kenarı mobilyaları (duraklar vb.) özellikle kış aylarında, ortaya çıkan ağır metallere kaynaklık etmektedirler. Diğer yandan beton, kirleticileri doğru- dan içermemesi ya da çevreden geleni barındırmamasıyla, karayolu uygula- malarında kullanıldığında çevre kirliliği açısından bir risk oluşturmamaktadır. Aynı durum kırılmış yeniden kullanım betonda da söz konusudur. Tasarım ve yapım-yerleştirmeye dair: Beton oto korkuluklar eğer yolun farklı seyir yönlerini ayıran ortasında aydınlatma direği vb. unsurları yerleş- tirecek bir orta refüj gereksinimi yoksa, çift taraflı tek sıra yerleştirmeleri çö- züm sağlayacaktır. Eğer bir orta refüj tasarımlanıyorsa/mevcutsa, bu takdir- de bu alanın her iki tarafına tek taraflı beton oto korkuluk teşkil edilecektir. Drenaj, beton oto korkuluğun yerle- şiminde dikkat edilecek bir husustur. Eğer oto korkuluk bulunduğu yöne su gelişini öngören bir eğim varsa, kara- yolunun genel drenaj sistemine bağlı ya da bağlı olmadan, oto korkuluğun tabanında enlemesine açıklıklar yara- tarak suyun tahliyesine imkan yaratıl- malıdır. Prekast beton oto korkuluklar fabrika- da donatılı olarak imal edilirler. Tekil ürünleri bir araya getirmek ve bütünün rijitliği ile sürekliliğini sağlamaya yöne- lik, elemanların her iki yüzünde bağlan- tı sistemleri bulunmaktadır. Elemanların standart boyu 6 metredir ve bir vinç yardımıyla yerlerine taşı- nıp, yerleştirilmektedirler. Yarıçapı 250 metre veya daha fazla olan karayolu kurbalarında (dönüşlerinde) eğrilik bu standart boydaki ürünlerle verilebil- mektedir. 250 metreden daha düşük yarıçaplı dönüşlerde eğriliğin daha kısa boyutta elemanlarla verilmesi gerekmektedir. Ön üretim beton oto korkuluklarda drenajın sağlanmasına yönelik açıklıklar imalat sırasında veril- mekte ve bu açıklıklar ürünün kaldırılıp, taşınmasına-yerleştirilmesinde de kul- lanılmaktadır. Sonuç: Beton oto korkuluklar, yerinde döküm ve ön üretimli olarak imal edi- lip, 40 yıldan daha uzun süredir kara- yollarında güvenlik artırıcı elemanlar olarak uygulanmaktadırlar. Tasarım ve yapım esasları sürekli geliştirilmiş ve EN 1317 standartlarını karşılar duruma getirilmişlerdir. Beton oto korkuluklar bugün; dayanıklılık, güvenlik, ekonomi ve çevre bileşenlerinin tümünü karşıla- yan çözümler sunmaktadır. Beton dayanıklılığı ve sağlamlığı ile bilinen bir yapı malzemesidir. Beton oto korkuluklar, 50 yılı aşan kullanım ömürleriyle deforme olmayışları, her türlü iklim koşullarındaki dayanıklıları ve şiddetli çarpmalarda bile önemli bakım gerektirmeden hizmet vermeyi sürdürmeleri ile öne çıkmaktadırlar. Beton oto korkuluklar güvenlik açısın- dan, yol kullanıcılarına yüksek koruma ortamı yaratmaktadırlar. Özellikle çarp- ma ertesi, korkuluğun aşılıp yol dışına ya da karşı şeride geçiş olanağı yarat- mamalarıyla bu güvenlik unsuru be- lirginleşmektedir. Karşı yönden gelen araç farlarıyla sürücü algılamasında gece sürüşleri için sorun yaratılmasına engel olmaları da bir kazanım olarak not edilmelidir. Motorsikletliler için de benzer koruma söz konusudur. Beton oto korkuluklar, görece düşük ilk yapım maliyetleri,çabuk ve esnek bir biçimde yerleştirilmeleri uzun kullanım ömürleri ve neredeyse hiç bakım ge- rektirmeyişleri ile ekonomik çözümler yaratmaktadırlar. Nihayet, beton oto korkuluklar, çevre- ye en az zararlı, yeniden dönüştürülüp kullanılan malzemesi ile bakım gerek- tirmeyen özelliktedir. Yerleşimlerinde daha az yer gereksinimine sahip olma- ları, esnek kullanım özellikleri de ayrıca belirtilmelidir. Referans: “Concrete safety barrier: A safe and sustainable choice” ; EUPAVE, “Euro- pean Concrete Paving Association, 2012, 2018.