Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 130

MAKALE BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2019 ◆ SAYI : 130 19 / P 1 . Şekil 9-b ve 9-c’de sırasıyla 2. ve 3. çevrimler için hesaplanan daya- nım oranları a 2 ve a 3 verilmiştir. CP numunesinde gerçekleşen çevrimsel dayanım kayıpları ihmal edilebilecek düzeydedir ( a 2 @a 3 @ 1). Buna karşın BPf (SP1, ..., SP5) numunelerinde çevrimsel dayanım kaybı daha büyük- tür. Çevrimsel dayanım kaybı oranla- rı a 2 ve a 3 , d yerdeğiştirme oranının artmasıyla, azalmıştır. d = %1 yer- değiştirme oranında, dayanım kaybı oranı a 2 ve a 3 yaklaşık olarak 0.9’dur. Yerdeğiştirme oranındaki her %1’lik artışta a 2 %0.75, a 3 ise %3.6 azalmış- tır. %3.5 yerdeğiştirme oranında, a 3 ortalama olarak 0.8’dir. Bu değer, ACI 374.1-05 [10] te d =%3.5 çevrimi için önerilen a 3 =0.75 değerinden büyük olup, kabul koşulunu sağlamaktadır. Rijitlik ve süneklik Şekil 5-a da tüm numunelere ait zarf eğrileri yer almaktadır. CP numunesi, eğilme momenti etkisinde akmadan sonra %2.5 yerdeğiştirme oranına kadar düzgün bir pekleşme davranı- şı göstermiştir. En büyük dayanıma eriştikten sonra; kirişin plastik mafsal bölgesindeki beton ezilmesine bağlı olarak, ani dayanım kaybı gerçekleş- miştir. Öte yandan, BPf numunelerde ise yük taşıma kapasiteleri en büyük dayanımdan sonra kademeli olarak azalmıştır (Şekil 5-a, Şekil 4-b-e). Bu yumuşama, aderans dayanımındaki kayıplar ve kolon-kiriş bağlantı bölge- sindeki çapraz kayma çatlağı sebebiy- le oluşmuştur. Akma rijitliği k y ve en büyük dayanım sonrası rijitlik k p , idealize edilmiş üç doğrulu yük-yerdeğiştirme ilişkisi ve eşit enerji prensibi kullanılarak belirle- nebilir. Zarf eğrisi, akma sonrası rijitlik sıfır alınarak iki doğru ile idealleştiri- lebilir. İki doğrulu ilişki ve zarf eğrisi altında kalan alanların eşitliği kullanıla- rak akma yerdeğiştirmesi Δ y ve akma rijitliği k y belirlenir. Benzer şekilde, en büyük dayanım sonrası rijitlik ( k p ) de eşit enerji prensibi ile belirlenir. Tab- lo 3, numunelerin k p ve k y değerlerini içermektedir. BPf numunelerin akma rijitliği k y , CP numunesinden yaklaşık %11.7 daha küçüktür. En büyük daya- nım sonrası rijitlik k p nin, akma rijitliği k y ye oranı %5.1 - %9.1 arasında de- ğişmektedir. Tablo 3 de deney numunelerinin en bü- yük yerdeğiştirmeleri ( Δ u ) ve sünekliği ( μ) verilmektedir. BPf numunelerin en büyük yerdeğiştirmeleri ( Δ u ) CP nu- munesine göre daha büyüktür. Bunun sebebi, BPf numunelerinde kiriş plas- tik şekildeğiştirmelerinin yanında do- natı sıyrılması ve kolon-kiriş bağlantı bölgesindeki çapraz kesme çatlağının varlığıdır. Buna karşın, BPf numunele- Şekil 10. ACI 374.1-05’e [10] a göre rijitlik için kabul kriteri ve enerji tüketimi Tablo 4. ACI 374.1-05’e [10] a göre numunelerin deprem performanslarının değerlendirilmesi