Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 130

MAKALE BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2019 ◆ SAYI : 130 21 pas payı ezilmesinin numune yük ta- şıma kapasitesi ve akma sonrası dav- ranışı etkilemediği görülmüştür. Bunun sebebi, incelenen numunelerde eğilme davranışının kirişler tarafından kontrol edilmesidir. Kolonda büyük eksenel basınç kuvveti olması durumunda, ko- lon pas payındaki erken hasar kolon- kiriş bağlantısının rijitlik ve dayanımını önemli düzeyde azaltabilecektir. Kolon kenarına oturma mesafesi 65 mm olan SP3 numunesinde gerçekle- şen en büyük yatay yük dayanımı SP1 numunesine (kolon kenarına oturma mesafesi 50 mm) göre %10 azalmış ve kolon-kiriş bağlantı bölgesindeki çapraz kesme çatlağı hasarı büyümüş- tür. Artan s oturma mesafesi; montaj aşamasında stabiliteyi olumlu yönde etkilemekle birlikte, kolon-kiriş bağlan- tısının etkin derinliğinin ( h c -2s ) azal- masına sebep olması nedeniyle (Şekil 12, C değişkeni), bu bölgede donatı sıyrılmasını ve çapraz kesme çatlağı hasarını arttırmaktadır (Şekil 6-d). Kirişte daha büyük çaplı donatının kullanıldığı ( F 35) SP4 numunesinde, yatay yük taşıma kapasitesi SP1 nu- munesine göre %24.4 daha büyüktür. Kolon-kiriş bağlantı bölgesinde önemli çapraz kesme çatlakları oluşmasına rağmen, yük-yerdeğiştirme oranı ilişki- si SP1 numunesine benzerdir. SP5 numunesinde ankraj başlıklı do- natıların kullanımı, plastik mafsalın kiriş ucuna ötelenmesini sağlayarak; süneklik isteminin BPf kiriş ile yerinde dökme düğüm noktası arayüzündeki hasarla karşılanması ihtimalini ortadan kaldırmıştır. Buna bağlı olarak; kolon- kiriş bağlantı bölgesinde aderans kay- bı, çapraz kesme çatlağı ve kolonda pas payı dökülmesi gibi hasar biçimle- ri engellenmiştir. Ankraj başlıklı dona- tılar için tasarım hesapları ve öneriler ekte verilmiştir, [13, 14]. Kolon-Kiriş Bağlantı Bölgesindeki Donatı Sıyrılması Ve Çapraz Kesme Çatlağı Oluşumunun Nedenleri 1. BPf KKE’nin oturma mesafesi ( s=50 mm veya 65 mm ), kolon- kiriş bağlantı bölgesi etkin genişli- ğinin ( h c -2s ) azaltmıştır, (Şekil 12 de C değişkeni). Azalmış bağlantı bölgesi etkin genişliği kesme da- yanımını düşürmüştür. Tablo 1’de BPf numunelerin, azalmış bağlantı bölgesi etkin genişliğine ( h c -2s ) göre hesaplanan kesme kapasite- leri yer almaktadır. Bu büyüklükler, tam yüksekliğin ( h c ) kullanıldığı CP numunesine göre %14 daha kü- çüktür. KKE montaj aşamasında kolon pas payına oturtulmak yeri- ne geçici bir mesnete oturtulur ise kolon-kiriş bağlantı bölgesi etkin genişliği azalmayacaktır. 2. Azalmış bağlantı bölgesi etkin ge- nişliği (C) , kolon yüksekliği / do- natı çapı oranını da küçültmüştür, (Tablo 1’de DDR oranı). Aşırı do- natı sıyrılmasını önlemek amacıy- la, ACI 352R-02 [15] ve ACI318- 08 [8] yönetmelikleri bu oranın alt sınırı olarak sırasıyla 20×f y / 420>20 ve 20 değerlerini öner- mektedir. F 32 donatının kullanıl- dığı BPf numunelerde (SP1-SP4), ( h c -2s ) / d b oranı 18.6 – 20.3 ara- sında değişmektedir. Bu değerler, oranın 23.4 olduğu CP numunesi- ne göre %13–21 küçüktür. 3. BPf kirişte daha küçük olan faydalı yükseklik nedeniyle (d 1 ) (Şekil 12 de H değişkeni), aynı pozitif mo- ment kapasitesini sağlamak üzere daha büyük donatı kuvveti oluşma- sı gerekmektedir. Bu da, kolon-ki- riş bağlantı bölgesinde daha büyük kesme kuvveti oluşmasına neden olmaktadır. 4. BPf KKE da yer alan eğilme dona- tıları (3 F25 ve 2 F13 ) (Şekil 2-a), (Şekil 12 de E değişkeni) kiriş eğil- me dayanımını arttırmıştır. (Kiriş kabuğunda yer alan donatılar, in- şaat aşamasındaki yükleri taşımak için ve servis yükleri etkisinde çat- lakları önlemek için kullanılmakta- dır.) Kiriş kabuğundaki süreksizlik nedeniyle, kiriş eğilme donatıları- nın akması kiriş ile bağlantı bölgesi Şekil 12. Aderans bozulması ve çapraz kesme çatlağının oluşum mekanizması