Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 131

MAKALE BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2019 ◆ SAYI : 131 9 dışı katkının mali olarak değerlendi- rilmesi için tekrarlanabilir bir yöntem sunmaktadır. Çalışmada inşaat sektö- rünün karşı karşıya olduğu en önemli zorluklar, saha dışı eğitim, eğitim, yeni ürünler (sistemler) ve daha fazla saha güvenliği, maliyet verimliliği, maliyet kontrolü, kalite kontrol, tasarım ve in- şaat verimliliğine katkıda bulunma ye- teneğinin açık bir şekilde gösterilmesi olarak sıralanmaktadır (4). 2014 sonbaharında, A.B.D. Ulusal Bina Bilimleri Enstitüsü (NIBS), Ame- rika Birleşik Devletleri’nde saha dışı inşaat süreçleri ve teknolojileri kulla- nımı ile ilgili fırsatları ve zorlukları be- lirlemek, yüksek performanslı binaların elde edilmesini desteklemek için bina dışı inşaat kullanımını teşvik etmek için mevcut paydaşları içeren bir anket uygulamıştır. Anket Building Design & Construction dergisi ve Engineering News Record dergisi abonelerine gön- derilmiştir. Ankete 312 katılımcı yanıt vermiştir. Bu katılımcılar genel sözleş- me ve inşaat yönetimi firması (%46,7), mühendislik firması (%38,3), ticaret sözleşmesi firması (%27,3), mimarlık firması (%15) ve emlak geliştiricisi/ mal sahibi (%8,3) olarak belirtilmek- tedir. Katılımcılar ticari yapılar (%57), sanayi yapıları (%51), sağlık yapıları (%45), eğitim yapıları (%37), konut yapıları (%24) ve konaklama yapıları (%23) alanlarında faaliyet göstermek- tedir (5). NIBS anketine Yanıt verenlerin çoğu (%93) son 12 ayda saha dışı imal edil- miş prefabrike bileşenleri kullandıkları- nı belirtmişlerdir, %83’ü ise saha dışı inşaatı bir sonraki 12 ay içinde daha sık veya aynı miktarda kullanmayı öngörmektedir. Anket cevapları, saha dışı inşaatın algılanan ve gerçekleşen faydalarını proje performansına yan- sıtmaktadır. Ankete katılanlar öncelikli fayda olarak; genel proje takvimi ve özellikle inşaat aşamasının süresinin kısalmasını göstermiştir (algılanan %78, fiili %73,2). Ayrıca ürünün kalite- si ve maliyet etkinliği de anket sonuç- larında öncelikli faydalar olarak ortaya çıkmıştır. Saha dışı inşaat, tarihsel olarak proje teslimatı için en düşük maliyetli bir çözüm olmamasına rağ- men; yanıtlar bunun uygun maliyetli bir çözüm olduğunu göstermektedir. Saha dışı tekniklerin yaşam döngüsü yararları sorulduğunda, katılımcılardan gelen yorumlar program indirimlerini, genel maliyet avantajlarını, azalan ha- taları ve artan kaliteyi vurgulamaktadır. Katılımcılar ayrıca, saha dışı yöntemle- ri kullanırken gelişmiş proje paydaşları iş birliğini de tecrübe ettiklerini ve tes- limat süreci boyunca artan entegras- yon, iş birliği sayesinde daha yüksek kaliteye ulaşarak; inşaat boyunca proje değişikliklerini en düşük seviyeye in- dirdiklerini vurgulamaktadır (5). Katılımcılara göre, en önemli engeller- den biri nakliye ve daha özgül olarak, fabrikanın şantiyeden ne kadar uzak- ta olduğudur. Bina için net program gereksinimlerine duyulan ihtiyaç da büyük bir sorun olarak görülmüştür. Buna ek olarak, katılımcılar bazı pro- jelerin, özellikle uzun menzilli olan- ların, prefabrik elemanların kullanımı için uygun olamayabileceğini ve her bir projenin uygun bir teknik çözümle karşılanması gereken benzersiz gerek- sinimlere sahip olduğunu belirtmiştir. Ankete katılanlar endüstri bilgisinin eksikliğini saha dışı inşaatın önündeki bir engel olarak görmüştür. İlginç bir şekilde, katılımcılar saha dışı inşaat için en önemli engelin tasarım ve in- şaat kültürü olduğunu belirtmektedir. Özellikle geç tasarım değişiklikleri prefabrikasyon için büyük engel teşkil etmektedir (5). Anketin önemli bir bulgusu, saha dışı kullanımla ilgili kararları kimin verdiği ile ilgilidir. Katılımcılar, inşaat dışı in- şaatı uygulamaya karar vermek için yapım yöneticisinin veya genel yük- lenicinin (birleşik 57,1 %) kararlarda en etkin unsur olduğunu söylemek- tedir. Bunu, mimarlar ve mühendisler (birleşik %51,5), daha sonra müşteri (%27,9) ve başta alt yükleniciler ol- mak üzere diğerleri (%20,9) izlemek- tedir (5). Bu makalede inşaat sektöründe pre- fabrikasyon ile ilgili son durumu, firma türlerine göre belgelemek amacıyla geniş ölçekte örneklem ile yapılması planlanan bir araştırmanın, pilot çalış- masının sonuçları yer almaktadır. Bu pilot çalışma ile firmaların konuya nasıl yaklaştıklarının tespit edilmesinin yanı sıra, bulgulardan bir sonraki çalışma- daki anket sorularının oluşturulmasın- da veri elde edilmesi de hedeflenmiştir. ANKET ORGANİZASYONU VE ÖR- NEKLEM Araştırmanın pilot çalışma olması ne- deniyle, araştırma evreni hedefi 30-40 örneklem ile kısıtlı tutulmuştur. Anket soruları web üzerinde yer alan bir onli- ne anket yazılımı üzerinde hazırlanmış- tır. Örneklem evrenine ulaşmak için iş dünyasındaki çalışanların diğer kişiler- le irtibat kurmasını ve iş hakkında bilgi alışverişi yapmasını hedefleyen pro- fesyonel bir mesleki sosyal paylaşım platformu kullanılmıştır. Bu sosyal ağ üzerinde anket bağlantısı paylaşılmış- tır. Bir ay süre ile online olarak açık kalan ankete 35 firma katılım sağlamış ve pilot çalışma için araştırma evreni hedefine ulaşılmıştır. Anket 16 sorudan oluşmaktadır. Anket soruları ilgili literatürde yer alan çalış- malardan yola çıkarak hazırlanmıştır. Bu soruların ilk ikisi firma türü, büyük- lüğü ve faaliyet alanı ile ilgili çoktan