Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 133

MAKALE BETON PREFABRİKASYON OCAK 2020 ◆ SAYI : 133 9 bulunur. Son olarak çarpma testleri sırasında güvenlik bariyerlerinin de- formasyonu çalışma genişliği (W), dinamik sapma (D) ve taşıt ihlal me- safesi (VI) olmak üzere üç parametre ile ölçülmektedir (Şekil 1). Yüksek hızlı kamera yardımı ile belirlenen bu para- metreler test sonrası yapılan ölçümler kullanılarak standardlaştırılmaktadır. Çalışma genişliği (Wm), bariyerin de- forme olmamış, trafik tarafındaki her- hangi bir kısmı ile bariyerin herhangi bir kısmının maksimum dinamik po- zisyonu arasındaki maksimum yanal mesafedir. Araç karoserinin güvenlik bariyeri sistemi etrafında deforme olması halinde, yukarıda açıklanan mesafe çalışma genişliğini ölçmek amacıyla kullanılamaz. Bu durumda aracın herhangi bir parçasının maksi- mum yanal konumu alternatif olarak alınmalıdır. Dinamik sapma (Dm), güvenlik bariyeri sisteminin trafiğe ba- kan yüzünün herhangi bir noktasının maksimum yanal dinamik yer değiş- tirmesidir. Bir ağır taşıtın ihlal mesa- fesi (VIm), bariyerin bozulmamış trafik tarafındaki maksimum dinamik yan konumudur. Dinamik sapma, çalışma genişliği ve taşıt ihlal mesafesi, her bir güvenlik bariyerinin montajı için şart- ların belirlenmesini mümkün kılar ve ayrıca sistemin tatmin edici bir şekilde çalışmasını sağlamak için bariyerle- rin önünde sağlanacak mesafelerin tanımlanmasını sağlar. Test esnasın- da aracın davranışı da belirlenmekte, aracın bir tekerinden daha fazlasının bariyeri aşması istenmemekte, aracın devrilmeden belirli bir mesafede şerit içerisinde kalması beklenmektedir. Tablo 5’de TS EN 1317-2’de belirlenen çalışma genişliği ve taşıt ihlal mesafe- si sınıfları gösterilmiştir. Öte yandan Avrupa standardlarında bariyerlerin kurulumunun yapılacağı zeminin tasa- rımda belirtildiği gibi olması gerektiği belirtilmektedir. Öte yandan bu standard herhangi bir şekilde bariyerin imal edileceği mal- zemeyi tanımlamamakta, aşağıdaki bilgilerin teknik tarifinin yapılmasını talep etmektedir: a) Sistemin, kurulum planı montaj tarifleri ve toleransları ile birlikte genel yerleşim çizimleri, b) Bileşenlerin, boyutlar ve tolerans- ları ile birlikte geometrik çizimleri ile tüm malzeme özellikleri, c) Tüm malzemeler ve tüm son yüzey kaplamalarının (uygulanan koruyu- cu sistem dâhil) özellikleri, d) Mamulün dayanıklılık değerlendir- mesi, e) Fabrikada kısmi montajı yapılmış bileşenlerin çizimleri, f) Kütleleri de dâhil olmak üzere tüm parçaların listesi, g) Öngerme işlemine ilişkin ayrıntılar (ilgili durumlarda), h) Varsa ilgili diğer bilgiler (geri çev- rim bilgisi, çevre, emniyet gibi), i) Mevzuat gereklerine tabi maddele- re ilişkin bilgiler. 5. YOL KENARI ELEMANI OLARAK BETON BARİYERLER Beton bariyerler üretim yöntemine göre prefabrik veya yerinde döküm olarak ikiye ayrılmaktadır. Beton bariyerler ilk olarak 1959 yılında ABD’de kulla- nılmaya başlamıştır. Ülkemizde ise ilk uygulama 1988 yılında İstanbul, İzmir ve İskenderun’da gerçekleştirilmiştir. Günümüzde, Türkiye ve Avrupa’da prefabrik beton bariyerlerin EN 1317 serisi standartlarda belirtilen çarpışma testlerine tabi tutularak performansı- nın belirlenmesi ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında CE işareti taşıması gerekmektedir. Çarpışma testleri esnasında farklı araçlar farklı hız ve açılarla bariyerlere çaptırılmakta ve bunun sonucunda bariyer perfor- mansı belirlenmektedir. Bariyerlerden beklenen performans gerekleri ara- sında çarpan aracın bariyer tarafında tutulabilmesi, bariyerin yanal hareketi, çarpan aracın stabilitesi, çarpışmadan sonra aracın hareket doğrultusu ve yolculara gelen darbe etkilerini (ivme- leri) kısıtlamak sayılabilir [9]. Türkiye ve Avrupa’da prefabrik beton bariyerlerin EN 1317 serisi standartla- ra uygun performansta olması ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında CE işareti taşıması gerekmektedir. Ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakan- lığı’nca yayımlanan yönetmeliğe göre Tablo 5 . Çalışma genişliği ve taşıt ihlal mesafesi sınıfları [7] W 1 W N ≤ 0,6 m VI 1 V IN ≤ 0,6 m W 2 W N ≤ 0,8 m VI 2 V IN ≤ 0,8 m W 3 W N ≤ 1,0 m VI 3 V IN ≤ 1,0 m W 4 W N ≤ 1,3 m VI 4 V IN ≤ 1,3 m W 5 W N ≤ 1,7 m VI 5 V IN ≤ 1,7 m W 6 W N ≤ 2,1 m VI 6 V IN ≤ 2,1 m W 7 W N ≤ 2,5 m VI 7 V IN ≤ 2,5 m W 8 W N ≤ 3,5 m VI 8 V IN ≤ 3,5 m