Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 134

depremlerin pek çoğunda kısa kolon oluşumundan kaynaklanan sayısız bina hasarı ya da göçmeler izlenmiştir. Deprem sırasında yön değiştiren kat kesme kuvvetlerinin mimari duvarlar nedeniyle boyu kısaltılmış kolonlarda yol açtığı hasarın engellenmesi nere- deyse mümkün değildir. Kat kesme kuvvetleri kolonların rijitlikleri (I/h) ile orantılı olarak kolonlara dağıldığı için hiçbir şekilde bu kesme kuvvetlerine göre tasarlanmayan kolonlarda kes- me/kayma çatlaklarının/göçmelerinin oluşması oldukça doğaldır; burada I kesitin atalet momenti, h ise serbest kolon yüksekliğidir. Örneğin, serbest kat yüksekliği 3m olan bir binada 0.5m yüksekliğinde band pencere nedeni ile kısa kolonda meydana gelen kesme kuvveti normal yükseklikteki kolona göre 6 kat daha fazladır. Bu durumda, kısa kolonun hasar görmesi kaçınılmaz olmaktadır. Gökçe Köyü’nde böyle bir bina ile karşılaşıldığından ve betonar- me uygulama projesine ulaşıldığın- dan burada biraz daha detaylı olarak değinilecektir. Bina toplam 5 katlı be- tonarme iskeletli bir değirmen binası olarak tasarlanmış olup bodrum kat üzerinde konsollarla genişletilerek üst katlar oluşturulmuştur (Şekil 27). Bü- tün üst katlarda, tüm cephelerde kısa kolon oluşumu tekrarlanmıştır. Taşıyıcı sistem şeması Şekil 27’de verilmiştir. Sistemin her iki asal doğrultuda da oldukça düzgün olduğu söylenebilir. Beton kalitesinin uygun olduğu düşü- nülmektedir. Kolonlarda boyuna donatı oranları ise %1 civarındadır. Yatay rijitliği yetersiz betonarme bina- ların yatay ötelenme oranları ilgili yö- netmeliklerde verilen değerleri aşması durumunda dayanımla ilgili sorun olmasa da bölme duvarlarda önemli düzeylere varan yaygın hasarlar izlen- Şekil 28. Esnek Betonarme Çerçeveli Binalarda Bölme Duvar Hasarları (a) Doğanyol Kaymakamlığı (Yapım Yılı-2015) (b,c) Doğanyol Kay- makamlığı Yapısal Olmayan Hasarlar (d) Doğanyol Sosyal Yaşam Merkezi Yapısal Olmayan Hasarlar (a) (c) (b) (d)