Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 139

MAKALE BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2021 ◆ SAYI : 139 8 Φ y = Eşdeğer elastik monolitik beto- narme kesitin akma eğriliği c= Beton basınç bloğu derinliği 2.2. Performans Kriterleri Prekast ardgermeli sistemlerin doğ- rusal olmayan davranışı, düğüm noktalarındaki moment-dönme ilişki- leri ile ifade edilir. El-Sheikh vd. [4], yaptıkları analitik ve deneysel ça- lışmalar sonucunda bu ilişkiyi Şekil 4’teki eğri ile açıklamıştır. Moment-dönme ilişkisi, üç-doğrulu olarak da idealize edilebilen, aşağı- daki beş limit durumuna göre değer- lendirilir: Durum 1: Boşluk açılımı limit duru- mu. Boşluk açılımı başlar. Bu nokta- dan sonra moment-dönme ilişkisi a) boşluk açılımının kiriş yüksekliğince yayılması b) betonda oluşan geril- menin betonu yumuşatması sebebi ile yumuşar. Durum 2: Doğrusal limit durumu. Bu noktadan sonra moment-dönme ilişkisi ilk doğrusal doğrudan önemli derecede sapar. Durum 3: Beton dağılması limit du- rumu. Bu noktada sargısız betonun en uç lifi dağılmaya başlar. Böylece sargısız beton gerilmesi hızla düşer, bu da moment-dönme eğrisinin eği- mini düşürür. Durum 4: Akma limit durumu. Ard- germe halatının akması durumuna karşılık gelir. Bu noktadan sonra ha- latta oluşan ek birim şekildeğiştirme plastiktir. Durum 5: Taşıma gücü limit durumu. Bu durumda sargılı betonun en uç seviyeyi aşınca (bu seviye aşağıda ‘Performans Limitleri’ konusu altında irdelenecektir) kiriş-kolon birleşimin- de açılma meydana gelir. Bu açılma çekme bölgesindeki ardgerme halat- larında (ve varsa yumuşak donatıda) birim şekildeğiştirme talebine sebep olur. (Şekil 3) Düğüm noktasında meydana gelen bu açılma, ‘beton ile donatı arasında tam aderans’ prensibinin uygulan- masını engeller. Başka bir deyişle, kesit analizinde kullanılan denge denklemlerinde, çekme bölgesinde- ki halatın birim şekildeğiştirmesi ile o lifteki betonun birim şekildeğiştir- mesi eşitlenemez. Pampanin vd. [3], en uç lifteki beton basınç birim şe- kildeğiştirmesinin elde edilmesi için, aşağıdaki bağıntıyı önermiştir: Denklem 1 Yukarıdaki bağıntıda: ε c = En uç lifteki beton basınç birim şekildeğiştirmesi (Şekil 3) θ imp =Düğüm noktasındaki boşluk açılma açısı (rad) = Δ / (h-c) L p = Teorik plastik mafsal uzunluğu Şekil 3. Birleşimde boşluk açılma mekanizması Şekil 4. Prekast ardgermeli bir düğüm noktasının tipik moment-dönme eğrisi [4] kiriş-kolon birleşiminde açılma meydana gelir. Bu açılma çekme bölgesindeki ardgerme halatlarında (ve varsa yumuşak donatıda) birim şekildeğiştirme talebine sebep olur. (Şekil 3) Şekil 3 – Birleşimde boşluk açılma mekanizması Düğüm n ktasında meydana gelen bu açılma, ‘beton ile donatı arasında tam aderans’ prensibi in uygulanmasını engeller. Başka bir deyişle, kesit analizinde kullanılan denge denklemlerinde, çekme bölgesindeki halatın birim şekildeğiştirmesi ile o lifteki betonun birim şekildeğiştirmesi eşitlenemez. Pampanin vd. [3], en uç lifteki beton basınç birim şekildeğiştirmesinin elde edilmesi için, aşağıdaki bağıntıyı önermiştir: ε c = � θ imp L p +φ y � c Denklem 1 ukarıdaki bağıntıda: c = En uç lifteki beton basınç birim şekildeğiştirmesi (Şekil 2) θ imp = Düğü noktasındaki boşluk açılma açısı (rad) = Δ / (h-c) L p = Teorik plastik mafsal uzunluğu Φ y = Eşdeğer elastik monolitik betonarme kesitin akma eğriliği c = Beton basınç bloğu derinliği 2.2 Performans kriterleri Prekast ardgermeli sistemlerin doğrusal olmayan davranışı, düğüm noktalarındaki moment-dönme ilişkileri ile ifade edilir. El-Sheikh vd. [4], yaptıkları analitik ve deneysel çalışmalar sonucunda bu ilişkiyi Şekil 4’teki eğri ile açıklamıştır.