Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 141

MAKALE BETON PREFABRİKASYON OCAK 2022 ◆ SAYI : 141 11 pısal mühendislik yaklaşımı hem de çoğu zaman daha da ekonomik bir çözüm sunmaktadır. Basit bir deyiş- le, eğilme davranışı açısından, Şekil 10’da verilen birleşimin dayanım eğri- si, kolonun direncini temsil eden yeşil nokta M Rd ’yi içine almalıdır. Diğer yandan, “Güçlü Bağlantı” tasa- rımı yaklaşımında, bağlantının kolo- nunkinden daha fazla dirence sahip olması gerekir. Eurocode’da verilen, sismik tasarım yaklaşımına (EN 1998- 1) göre, dayanım fazlalığı katsayısı değeri, yapının tasarlandığı süneklik sınıfına bağlıdır. Burada ele alınan orta süneklik sınıfı için prekast bağlantılar, bağlı kolondan %20 daha dayanıklı olacaktır. Farklı katsayılar veya yön- temsel bazı farklılaşmalar ile birlikte, “güçlü bağlantı” boyutlandırma diğer pek çok Uluslararası kabul görmüş yönetmeliklerde de bulunabilir, ancak kavram aynıdır ve eşdeğer bir güvenlik düzeyi sağlamaktadırlar. Gerekli diren- ce (şekildeki kırmızı nokta) ulaşmak için kesite daha fazla sayıda HPKM® Kolon Pabucu sığamayacağından bu gereklilik karşılanmayacaktır. Bununla birlikte, güçlü bağlantı tasarım duru- mu, daha yüksek dayanıma sahip olan BOLDA® Kolon Pabuçları ve PPM® Donatı Ankraj Bulonları kullanılarak çö- zülebilir. Bu tür bağlantı elemanlarının yüksek dirençleri ve kolon pabuçları- nın geliştirilmiş şekli, kolon kesit alanı sınırlı olduğunda bile “Güçlü Bağlantı” yaklaşımı için oldukça uygundur. Bu özel durumda, bağlantı tasarımı; 8 adet BOLDA®45 Kolon Pabucu ve 8 adet PPM® 45 Donatı Ankraj Bulonları kul- lanılarak yönetmelik koşulları sağlana- rak doğrulanır. Bu tasarım, haliyle sü- nek bağlantı yaklaşımındakine kıyasla daha yüksek kapasiteli ve o oranda da maliyetli bir bağlantıdır. PEİKKO BULONLU BAĞLANTILARI İLE DEPREME DAYANIKLI BİR PRE- KAST YAPI ÖRNEĞİ: Tianning Hotel (Kuzey Mariana Adala- rı, A.B.D.) 2019 yılında başlatılan ve 2020 yılında yürütülen benzersiz bir proje, yüksek deprem riskli bölgelerde bulunan pre- kast binalar için son teknoloji tasarım ve inşaat yaklaşımı için bir referans noktası haline gelmiştir. Tianning Hotel Projesi, Pasifik Okyanusu’nda yer alan ve bir Amerika Birleşik Devletleri Top- luluğu (Commonwealth) olan Kuzey Mariana Adaları’nın Tinian Adası’nda yer almaktadır. Bu ilginç ve zorlu projenin tasarımı ve inşası baştan sona gerçek bir küresel girişim olmuştur. Kuzey Mariana Ada- ları, inşaat malzemelerinin yanı sıra insan gücünün ve yerel kaynakların son derece sınırlı olduğu Pasifik Okya- nusu’nun ortasında yer almaktadır. Öte yandan, son yıllarda adayı ziyaret eden ve Çin, Japonya ve Güney Kore’den gelen turistlerin yoğun talebi, adadaki gelişmekte olan turizm sanayi üzerin- de bir baskı oluşturmuş ve bu durum yeni otel, tatil köyü gibi tesislerin ve rezidansların inşasını gerektirmiştir. bu aşamada yatırımcılar, sahadaki tüm koşulları da göz önünde bulundurarak, yatırımlarını hızlı, güvenli ve verimli bir şekilde inşa etmek için konvansiyonel inşaat tekniklerine alternatif yöntem arayışına girmişlerdir. Bu noktada, bulonlu bağlantı kullanımı ile birlikte prekast betonarme inşaat fikri öne çık- mıştır. Çinli yatırımcılar ve danışmanları, Çin anakarasında üretilen ve adaya gemiler ile gönderilecek önüretimli elemanlarla tamamen prekast bir betonarme üst yapı inşa etmeye karar vermişlerdir. Bu noktada, prekast sistemin adadaki şantiyeye çok limitli kapsamda işçilik gerektirecek şekilde özenle tasarlan- ması önem kazanmıştır. Bu nedenle, yapı, özellikle yerinde döküm faaliyet- lerinin miktarını en aza indirecek şekil- de özel araç ve yöntemler kullanılarak bulonlu bağlantılarla tasarlanmıştır. Ayrıca, anakaradan uzak adadaki son derece yüksek sismik taleplerin zor- layıcı etkileri de göz önünde bulundu- rularak yapısal tasarımın geliştirilmesi gerekmiştir. Kuzey Mariana Adaları Topluluğu, 800 km’den uzun bir hat üzerinde uzanan ve volkanik kökenli 14 adadan oluşan bir takımadadır. Ana Mariana Adası arkı, Filipin Deniz plakasının altındaki Pasifik plakasının batması sonucunda oluşmuştur. Bu iki tektonik plaka ara- sındaki sürekli yakınlaşma, Mariana adalarındaki sismik aktivitenin kayna- ğını oluşturmaktadır. Bölgede meyda- na gelecek bir depremin maksimum büyüklüğü Richter Ölçeğinde 8.8 ile 9.0 aralığındadır. 50 yılda %10 aşılma olasılığı olan tasarım depremi 0.3g’lik bir Tepe Yer İvmesine sahiptir. Son derece elverişsiz lojistik ve sismo- lojik koşullara ek olarak, zorlu tasarım süreci son derece küresel bir ölçekte yürütülmüştür. Mimari tasarım Çin’de oluşturulurken, depreme dayanıklı yapısal tasarım ise Türkiye’de gelişti- rilmiştir. Çok disiplinli tasarım koordi- nasyonu, çeşitli yüz yüze toplantıların yanı sıra çevrimiçi toplantılar yoluyla gerçekleştirilmiştir. Prekast betonarme üreticisi firma ise çok erken bir aşama- dan başlayarak tasarım ve koordinas- yon sürecine dahil olmuştur. Proje üç özdeş yapı bloğunu içer- mektedir (Şekil 11). Yatay yük taşıyıcı sistem tamamen prekast betonarme çerçeve sistem ile prekast betonarme plak döşeme elemanlarından oluşmak-