Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 141

MAKALE BETON PREFABRİKASYON OCAK 2022 ◆ SAYI : 141 13 İki ortogonal doğrultuda kolonlara çer- çeve kirişlerin bulonlu moment aktaran bağlantılarını kurgularken tasarımcı- ların herhangi bir çakışmayı önlemek ve güvenli ve verimli kurulum sağla- mak için bulonlu bağlantıları koordine etmesi gerekiyordu (Şekil 16). Bunu başarmak için, Şekil 17’de gösterilen mavi kirişler, ikincil kirişler olarak kur- gulanmıştır. Kısa açıklıkları ve prekast döşeme plakalarından tek yönlü yük dağılımı sonucunda bu elemanlarda hem düşey yükler hem de deprem etkilerinden daha düşük talepler oluş- maktadır. Öte yandan, kırmızı renk- le gösterilen kirişler (Şekil 18) kütle dağılımı ve çerçeve düzeni nedeniyle deprem yüklerinin yanı sıra düşey yük- lerin çoğunu üstlendikleri için ana kiriş elemanları haline gelmektedir. Kolon-kiriş bağlantılarının plan görünü- mü, (Şekil 19) her iç aks kolonunun et- rafında dört adet bulon ve dört adet kiriş pabucunun bir araya gelmesi gerekti- ğinden önceliklendirme ihtiyacına işa- ret etmektedir (Şekil 20). Bu nedenle, tüm bu öğelerin prekast kalıp içindeki sıkışıklığı ve yerleşimi, deprem bölgele- rinde dikkate alınacak sünek detaylan- dırma ile uyumlu konvansiyonel kolon ve kiriş uç bölgesi donatıları ile birlikte düşünülerek çözümlenmelidir. ACI 318 yönetmeliği kapsamındaki “güçlü bağlantı” yaklaşımı ile prekast elemanların bağlantıları boyutlandırılır- ken, diğer yandan da bağlantıları sağ- lanan yapısal elemanların betonarme tasarımında yönetmeliğin tanımlamış olduğu genel sünek detaylandırma ve boyutlandırma koşullarının da sağlan- ması gerekmektedir. Şekil 20’de görseli verilen kolon kiriş birleşimi, ikincil ve birincil kirişlerin bağlantısını ve ana kirişin bulonlarının, daha öncelikli olarak ele alınarak, diğer doğrultuda kolona saplanan ikincil ki- rişlere göre nasıl konumlandırıldığını ve bu şekilde bulonları konumlandırır- ken en büyük moment kolunun nasıl sağlandığını göstermektedir. Kolonun temele bağlantısı (Şekil 21) biraz daha basittir ve bulonlu kolon taban bağlantılarının güçlü bağlantı yaklaşımının ülkemizde de yaygın bir şekilde kullanılan uygulamalarına ben- zer şekilde gerçekleştirilmiştir. Kolo- nun tabanında ve temel içinde gömülü bırakılan ilave etriye ve donatılar ile bu bölgede sünek davranış için gerekli sargılama ve donatı detaylandırması sağlanır. Bu projenin bir diğer özel tasarım öğesi de önüretimli masif betonarme Şekil 15. Yerinde döküm temel sistemi planı Şekil 14. Prekast betonarme çerçeve en kesit görünüşü (kısa doğrultu)