Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 141

MAKALE BETON PREFABRİKASYON OCAK 2022 ◆ SAYI : 141 6 Bununla birlikte, hızlı ve kolay kurulum süreci hala prekast sistemlerin genel- likle tercih edilmesinin ana nedenidir. Bu durum, özellikle bulonlu (mekanik) bağlantılar kullanıldığında daha da ön plana çıkmaktadır. İç kuvvetlerin mes- netlerde doğrudan aktarımını güvenli bir şekilde sağlayan bulonlu bağlantılar hem tasarım aşamasında hem de uy- gulamada hızlı ve ekonomik çözümler oluşturulmasını sağlamaktadır. BULONLU BAĞLANTILARIN AVAN- TAJLARI Bulonlu bağlantıların bileşenleri genel- likle üretim açısından ekonomik olacak şekilde standartlaştırılmıştır ve detay- ları hem fabrikadaki eleman üretimini hem de sahadaki montajı en verimli şekilde yürütmeye imkan verecek şe- kilde ayrıntılı olarak tasarlanmıştır. Bu- lonlu bağlantılar temel olarak kurulum için basit aletlere ihtiyaç duyar ve özel bir işçilik gerektirmez, bu da uygula- mada hızlı ilerleme sağlar. Vinç kulla- nım süresi kısalır ve bağlantı somun- ları sıkılır sıkılmaz moment aktaran rijit bir bağlantı sağlamasıyla, herhangi bir ilave destekleme sistemine ihtiyaç or- tadan kalkar (Şekil 1). Bu, net ve daha az kalabalık bir çalışma alanı ve sonuç olarak daha güvenli bir inşaat süreci sağlar. Bu tür avantajlar, özellikle aynı anda birçok işlem gerektiren ve sıkı bir programı yerine getirmeleri gereken büyük ölçekli projelerde çok önemlidir. Bağlantılar prefabrik inşaat sürecinin en önemli bileşenleri arasındadır (Şe- kil 2). Rolleri, sadece bir dizi taşıyıcı elemanlar grubu olmaktan ibaret değil, aynı zamanda montajdan inşaatın son aşamasına kadar yapının üzerine etki- yen tüm tesirleri güvenle taşıyabilen, kararlı ve sağlam bir bütün haline ge- tirmektir. Esasen, yapı sistemini oluş- turan farklı elemanların veya parçaların birbirine nasıl bağlandığı, yapının genel davranışını belirleyen bir unsurdur. Bu nedenle, yapısal bağlantıların tasarı- mında sadece uygun bağlantı metodu- nu seçme sorusunun ötesine geçmeli ve birleşim yüzeylerinin ve prekast elemanların uç bölgelerinin detaylandı- rılmasından kaynaklanan düğüm nok- tasında ortaya çıkan davranışını göz önünde bulundurmalıdır. Aksi takdirde, bağlantılar aynı zamanda ayırt edici bir özellik haline gelerek bir prekast siste- min zayıf halkasını oluşturabilirler. Bu özellikle sismik uygulamalar düşünül- düğünde oldukça önemlidir. PREKAST YAPILARIN DEPREM PER- FORMANSI Tarihsel olarak, deprem hasarından alınan dersler ve deneyimler ile tasa- rım yönetmeliklerine sismik tasarım hükümleri ilave edilmiştir. Prekast yapılara gelince, geçmişte meydana gelen başarısızlıklar, daha çok bilgi Şekil 1. Herhangi bir ek destek gerektirmeyen bulonlu prekast betonarme kolon bağlantısı Şekil 2. Prekast betonarme yapılarda bulonlu bağlantı sistemleri