Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 143

YENİLİKLER BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2022 ◆ SAYI : 143 38 ka bir yerde özel bir yerçekimi pil siste- mi inşa etmekle karşılaştırıldığında, bu tür bir yeteneği bir binaya uyarlamak oldukça ucuz olacaktır. Temel olarak, LEST, asansörün ça- lışmadığı zamanlar, fazla yenilenebilir enerji mevcut olduğunda, ağır nesne- ler (örneğin kum torbaları gibi) binanın alt katlarından yukarıya nakledilecek ve bu ağır nesneler enerji kullanılacağı veya şebekeye satılacağı zaman üst katlardan alt katlara asansörle indiri- lecektir. IIASA ekibi, uygun zamanlarda ağırlık- ları kaldırma, asansörlere koyup çıkar- ma işi için bir dizi otonom treyler robo- tu inşa etmeyi önermiştir. Bu robotla- rın koridorlar boyunca veya boş olan daire veya ofislerde ya da bu sistem göz önünde bulundurularak binanın tasarımı sırasında sirkülasyon hatları dışında bu amaç için tasarlanmış alan- larda depolanabileceği belirtilmektedir. Araştırma ekibi ayrıca, bu ağırlıkların insanların asansöre binmesini en- gelleyecek kadar büyük olmasının gerekmeyeceğini, robotların, yolcu- lar asansöre binip ağırlık kapasitesini aştığında asansörden inecek şekilde programlanabileceğini bildirmekte ve algoritmaların, asansör sistemini in- sanların asansör bekleme süresini ka- busa dönüşmeden, ağırlıkları yukarıya göndermek için en uygun zamanları ve depolanan enerjinin ne zaman kullanı- labileceğini belirleyebileceğini açıkla- maktadır. “Energy” dergisinde yayınlanan bir ça- lışmada araştırmacılar, son teknolojiye sahip daimi mıknatıslı, senkron dişli, motorlu akıllı asansörlerin, asansör- ler tam doluyken ve enerji üretimi için optimum hızda inmeye ayarlandığında yüzde 92'ye yakın verimlilikle çalışa- bileceğini belirtmişlerdir. Daha büyük miktarda enerjiye daha hızlı bir ihtiyaç duyulması halinde ise, asansörler, bir miktar verimlilik pahasına daha hızlı inecek şekilde ayarlanabilecektir ve bu sistem, üstteki resimde görülen Thy- senkrupp çoklu asansörü gibi kablo- suz, Willy Wonka tarzı manyetik asan- sör sistemi ile eşleştirildiğinde daha da verimli hale gelebilmektedir. Geliştirilmekte olan ve enerji şebeke- sine bağlanabilecek çok sayıda başka enerji depolama teknolojisi bulun- maktadır, ancak LEST, onu diğer sis- temlerden ayırabilecek bazı benzersiz özelliklere sahiptir. Her şeyden önce, kullanılacağı şehirlerin merkezinde yer almakta, yüksek mevcut altyapının ha- zır özelliklerini kullanacağı için yatırım giderlerini büyük ölçüde azaltmaktadır. Tek yapılması gereken, lobiye birkaç robot ve ağırlık elemanı yerleştirmek ve asansör programını değiştirmektir. Öneri basit gibi görünmesine karşın münferit bina bazında ileriye yönelik zorluklar da bulunmaktadır. Örneğin, ağırlık elemanlarının aşağı inerken geçtikleri her daireyi yeniden deko- re etmeden önce, üst katlar ne kadar ağırlık taşıyabilir? En üst katlardaki pahalı daireleri tutan kiracıların koridor tıkanıklıklarına karşı sabrını taşırmadan ağırlık elemanlarını taşıyacak kutuların duracağı bir yer var mıdır? Boş bir daire kullanmayı düşünüyor- sanız, üst katlardaki daire ve ofislerin geleneksel olarak yüksek kiraları göz önüne alındığında, LEST sisteminin ekonomisi nasıl işleyecektir? Aynı şe- kilde bodrumdaki yüksek kiralı otopark alanlarından alınan depolama alanları, sistemin ekonomisini nasıl etkileye- cektir? Araştırma ekibinin tahminlerine göre LEST sistemi yine de oldukça ucuz bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. LEST'in kurulu kapasiteli enerji depola- ma maliyetinin, büyük ölçüde söz ko- nusu binanın yüksekliğine bağlı olarak, kWh başına 21-128 ABD $ arasında olduğu tahmin edilmektedir. Karşılaş- tırma için, Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı dört saatlik pil sistemleri- Ağır ağırlıklar bir gökdeleni "şarj etmek" için binanın tepesine taşınabilir, ardından asansörlerde mevcut rejeneratif frenleme kullanılarak onu "boşaltmak" için serbest bırakılabilir.