Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 144

MAKALE BETON PREFABRİKASYON EKİM 2022 ◆ SAYI : 144 13 nedeniyle net/faydalı kat yükseklikliği kiriş açıklığında artmaktadır. Net kat yüksekliğinin artması yapının işlev- selliği bakımından önemli olduğun- dan yaygın olarak tercih edilmektedir. İncelenen örneklere bakıldığında çatı eğimlerinin %30 mertebelerine eriştiği görülmüştür (Şekil 7b). Çatı sularının toplanması bakımından üstünlük sağlayan üst başlıkları eğimli çatı kirişlerinin yanı sıra paralel başlıklı kirişlerin, hem ülkemizde hem de diğer ülkelerde kullanımı oldukça yaygındır. Prefabrikasyon teknolojisinin sağladı- ğı olanaklara göre kirişlerde öngerme ve/ya da ardgerme kullanılarak daha büyük açıklıklar geçmek mümkündür. Kirişlerin enkesitleri T, I ya da dolu dik- dörtgen olarak çeşitlilik göstermektedir (Şekil 8). Yapı elemanlarının (kolon ve kiriş) ayrı ayrı üretilip moment aktaran ya da mafsallı olarak bağlanması mümkün olduğu gibi çerçeve olarak da üretilme- si ve bunların birbirine bağlanması ola- naklıdır (Şekil 9). Bir ya da üç nokta- dan mafsallı olarak sonradan bağlantılı çerçeve prefabrike betonarme yapılar da sıkça tercih edilmektedir. Üretilen çerçeve elemanları iklim koşulları, eğim, açıklık, bağlantı şekli, çerçeve stabilizasyonu, çatı örtüsü vb. etken- lere göre değişkenlik göstermektedir. Şekil 9’da verilen örnekler yardımıyla anlatılan prefabrike yapılarda kullanı- labilecek çatı kirişlerinin olası konfigü- rasyonları tipolojik olarak topluca Şekil 10’da özetlenmiştir. Açıklık arttıkça; açıklık ortasında kiriş kesit yüksekli- ği büyüdükçe, trapez şekilli olanlarda yanal stabilitenin sağlanması amacıyla gerektiği kadar düşey berkitmelerin/ri- jitleştiricilerin kullanıldığı bilinmektedir. Kafes gövdeli sistemlerde, çelik kafes sistemlerden farklı olarak düşey yükler Şekil 7. Alt ve Üst Başlıkları Eğimli Çatı Kiriş Örnekleri a) Pretersa-Prenavisa S.L. (İspanya) [13] Montajı Tamamlanmış Çatı Kirişi b) Sistem Kesiti c,d) Prefagain (İspanya) [14] e,f) LPM (İtalya) [15] Şekil 8. Paralel Başlıklı Kirişler a) T-Enkesitli Kiriş Uygulaması Gradbenıštvo Glogovıč (Slovenya) [10] b) Put Inženjering (Sırbistan) [16] e f a b