Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 144

YENİLİKLER BETON PREFABRİKASYON EKİM 2022 ◆ SAYI : 144 32 Son yıllarda, betonda kullanılan agre- ganın bir kısmının öğütülmüş/ufalan- mış eski lastiklerle değiştirilmesine iliş- kin çabalar giderek artmaktaydı. Ancak şimdi bilim adamları, agrega yerine ta- mamı öğütülmüş/ufalanmış eski lastik parçacıklarının kullanıldığı aynı kalitede betonu üretmeyi başarmışlardır. Bilindiği gibi beton üç elemandan oluş- maktadır; su, bağlayıcı olarak çimento ve kum veya çakıl gibi bir agrega. Beton üretiminde kullanılan agrega topraktan elde edilmektedir ve şu anda dünyanın birçok yerinde yetersiz durumdadır. Ayrıca agrega elde etmek için açılan taş ocakları çevreye zarar vermekte ve doğanın dengesini bozmaktadır. Öte yandan atılan lastikler bir derece- ye kadar geri dönüştürülebilmektedir ancak çoğu kez çöplüklerde kalmakta veya yakılmaktadır. Bazı gruplar öğütülmüş eski lastikleri kum veya çakılın bir bölümü ile değiş- tirerek her iki sorunu da çözmeye ça- lışmış ancak elde edilen beton, içinde- ki kauçuk parçacıkların kırılma yerine basınç altında bükülmesine izin verdiği için mukavemet özellikleri değişmekte- dir. Agreganın çok fazla lastik parçacıkla- rı ile değiştirildiği durumda da, beton gerekli basınç dayanımına ve yarma çekme dayanımına sahip olamamak- tadır. Bunun da bir nedeni, çimento- nun kauçuk parçalarıyla iyi bir şekilde yapışmaması ve dolayısıyla yeterince sıkı bir şekilde bağlanamamalarıdır. Avustralya RMIT Üniversitesi araştır- macıları tarafından bu konuda yürütü- len araştırmalarda, yapışma sorununun lastik kauçuğunun gözenekliliğinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Beton ilk karıştırıldığında kauçuktaki gözenekler suyla dolmakta, ancak bu gözenekler su buharlaşıp beton sertleştiğinde ka- uçuk/çimento ara yüzeyinde boşluklar haline gelmektedir. Sorunun çözümü için tüm agreganın lastik parçacıklarından oluştuğu ıslak beton, prizini alırken özel çelik kalıplara yerleştirilmiş ve bu kalıplarda betona basınç uygulanarak içindeki partiküller ve gözenekler sıkıştırılmıştır. Sonuçta, beton kuruduktan ve sert- leştikten sonra, çimentonun "önceden yüklenmiş" lastik parçacıklarına çok daha iyi bağlandığı görülmüştür. Ge- leneksel yöntemlerle üretilen beton, %100 lastik agregalı beton ile karşı- laştırıldığında, lastik agregalı beton basınç, eğilme ve çekme dayanımında sırasıyla %97, %59 ve %20 artış gös- termiştir. Bilim adamları tarafından şimdi yeni betonun, inşaat sektöründe kullanıma uygun hale getirilmesi için güçlendiril- mesinin yöntemleri araştırılmaya baş- lanmıştır. Takım lideri Prof. Jie Li, “Tipik betonun büyük bir kısmı kaba agrega oldu- ğundan, bunların tümünün kullanılmış lastik kauçuğu ile değiştirmenin, doğal kaynakların tüketimini önemli ölçüde azaltabileceğini ve ayrıca kullanılmış lastiklerin neden olduğu büyük çevre- sel kirliliğe bir çözüm getirebileceğini” belirtmiştir. Araştırmayla ilgili bir makale yakın za- manda “Resources, Conservation & Recycling” dergisinde yayınlanmıştır. Kaynak: RMIT Üniversitesi, New Atlas, 11 Ağustos 2022. %100 Lastik-Kauçuk Agrega İle Kaliteli Beton Üretimi Öğütülmüş lastik parçacıkları beton karışımına eklenir TEKNOLOJİK YENİLİKLER: Hazırlayan: Bülent TOKMAN (Y. Mimar) Yönetmeliklere uygun ve geleneksel agrega içeren betondan daha hafif olan kürlenmiş betonun üç örneği.