Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 146

DEPREM RAPORU BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2023 ◆ SAYI : 146 26 sahip pek çok bina tamamen veya kıs- men yıkılarak büyük can ve mal kayıp- larının yaşanmasına neden olmuştur. ÇŞİDB verilerine göre; bölgede yıkık, yıkılacak ve ağır hasarlı binaların genel oranı %14 düzeyindedir. Deprem bölgesindeki 11 ilde toplam 38 OSB ve 116 KSS faaliyet göste- rirken; depremden en çok etkilenen Adıyaman, Gaziantep, Hatay, Kahra- manmaraş ve Malatya illerindeki 23 OSB de yaklaşık 4000 adet önüretimli betonarme bina bulunmaktadır. Mal ve hizmet üretimi yapan, ticari işletme ve depo olarak kullanılan bu tesisler bölge ve ülke ekonomisi için oldukça değer- lidir. 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş Dep- remleri sonrasında Adıyaman, Gazian- tep, Hatay, Kahramanmaraş ve Malat- ya illerinde yapılan envanter çalışma- sında incelenen 394 adet önüretimli betonarme binadan; 57 adedinin ağır hasarlı, 119 adedinin orta hasarlı, 116 adedinin hafif hasarlı ve 102 adedinin de hasarsız olduğu tespit edilmiştir. Ağır hasarlı 57 bina 4000 adetlik önü- retimli betonarme bina stoku içinde %1.42 lik orana karşı gelmektedir. Bu oran, %14 lük genel oran yanın- da küçük gibi görünse de ağır hasar oluşan binalardaki hasar sebeplerinin anlaşılması ve gerekli ise iyileştirme/ geliştirme önerilerinde bulunulması hedeflenmiştir. Sahada yapılan incelemeler, ağır ve orta hasarlı binaların tamamına yakı- nının (57 ağır hasar- 114 orta hasar) TPB üyesi olmayan firmalar tarafından üretildiği bilgisini ortaya koymuştur. Bu binalarda, TBDY 2018 Bölüm 8 de tanımlı bilgi ve detaylardan habersizce imalat ve montajlar yapılmıştır. Özellik- le kiriş-kolon mafsallı/moment aktaran bağlantı bölgelerinin yetersiz tasarım ve üretimi ile farklı aşamalardaki mon- taj işlemlerinin denetimsiz yapılmış ol- ması dikkat çekmektedir. İncelenen ağır ve orta hasarlı binaların tamamında tasarım, üretim ve montaj aşamalarının bütüncül olarak ele alın- madığı görülmüştür. İnşa faaliyetinin farklı aşamalarının birbirinden bağım- sız yapılmasında etkili olan bir diğer bileşen de yetersiz yapı denetim sis- temidir. Bölüm 5 de yapılan değerlendirmeler; tasarım, üretim ve montaj aşamala- rında deprem yönetmeliğimizin yeterli dikkat ve özenle uygulanması duru- munda, bu depremde ortaya çıkan yapısal istemlerin “hasarsız” veya “sı- nırlı hasarla” karşılanabileceğini ortaya koymuştur. Depremde beklenen yapısal perfor- mansı gösteren çok sayıdaki bina, TPB tarafından sürdürülen meslek içi eğitim faaliyetleri ile TSE K118 kapsa- mında yapılan danışmanlık ve denetim hizmetlerinin, önüretimli betonarme bi- naların yapım kalitesi üzerindeki olum- lu etkilerini kanıtlamıştır. Ülkemizin sanayi, ticaret ve ekono- misinde kritik rol oynayan önüretimli betonarme inşaat sektöründe, tasarım, üretim ve montaj aşamalarının dene- yimli müşavir ve/veya yapı denetim sistemi tarafından denetiminin önemi bir kez daha anlaşılmıştır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve OSB yönetimleri, yapı denetim süreçlerinin etkin çalış- ması için yönlendirici olmalıdır. 7. KAYNAKLAR 1. https://temblor.net/temblor/preli- minary-report-2023-turkey-eart- hquakes-15027/ 2. İTÜ 06.Şubat 2023 Depremleri Ön İnceleme Raporu, Şubat 2023. 3. https://osbuk.org/ 4. 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu, Türkiye Cum- huriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Mart 2023. 5. Afet Bölgelerinde Yapılacak Ya- pılar Hakkında Yönetmelik, T.C. İmar ve İskân Bakanlığı, Deprem Araştırma Enstitüsü Başkanlığı, 1975. 6. Afet Bölgelerinde Yapılacak Ya- pılar Hakkında Yönetmelik, 1997 Deprem Yönetmeliği (1998 Deği- şiklikleri ile Birlikte), Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, 1998. 7. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, 26454 ve 26511 sayılı Resmî Ga- zeteler, 2007. 8. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 30364 sayılı Resmî Gazete, 18 Mart 2018.