Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 147

MAKALE BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2023 ◆ SAYI : 147 12 Bu sorunların giderilebilmesi için aşa- ğıdaki önlemler faydalı olabilecektir: • Betonarme makas ve T kesitli aşık- ların stabilite emniyetinin sağlan- ması. • Betonarme elemanların mafsallı bağlantılarının iyileştirilmesi. • Çatı düzleminde diyafram oluştu- rulması. • Taşıyıcı sistemin yatay rijitlik ve dayanımının artırılması. Bu tür taşıyıcı sistemlerin güçlendi- rilmesinde aşağıdaki kısıtlar dikkate alınarak çözüm geliştirilmesi gerekli olabilmektedir: • Esas çerçeve doğrultusunda (ma- kas doğrultusu), yatay dayanım ve rijitlik artırıcı perde, çapraz gibi güçlendirme elemanlarının kullanı- mı mümkün değildir. • Mevcut kren, elektrik, hidrolik, me- kanik altyapı yapısal güçlendirme işlemini güçleştirmektedir. • Taşıyıcı sistemde çok sayıda ye- tersiz kesme dayanımı ve dönme kapasitesine sahip mafsallı bağ- lantı bulunmaktadır. • Mevcut temel sistemine müdahale çok defa istenmemektedir. Bu çalışmada, depremler sonrasında yapılan saha incelemeleri ve labora- tuvar deneylerinde elde edilen bilgi ve tecrübeye dayalı olarak bazı güçlendir- me yöntemleri önerilmektedir. 2.1. Betonarme manto Betonarme mantolama gerek konvan- siyonel gerekse önüretimli betonarme elemanların güçlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Endüs- tri binalarında kren, elektrik, hidrolik, mekanik altyapının varlığı ve mevcut temel kapasitesi betonarme manto kalınlığı ve yüksekliğinin seçiminde et- kili olabilmektedir. Kendinden yerleşen beton kullanımı ve tek sıra ilave donatı kullanımı ile manto kalınlığı sınırlandırı- labilmektedir. Yüce vd. [5], h =4 m boyundaki ori- jinal önüretimli betonarme kolonları çevrimsel yükleme etkisinde denemiş ve deney sonucunda pas payı dökül- mesi, çekirdek betonda ezilme, bo- yuna donatı burkulması ve kopması gibi hasar biçimleri gözlemiştir. Daha durumunda da güçlendirilmeleri dep- rem riskinin azaltılması için önemlidir. 2. GÜÇLENDİRME YÖNTEMLERİ Taşıyıcı sistemi konsol kolonlar ile mafsalla bağlı farklı özelliklerdeki ki- rişlerden oluşan ve genelde depo/ üretim tesisi işlevi gören önüretimli betonarme binaların depremde hasar alan örneklerinin bazı ortak özellikleri bulunmaktadır: • Betonarme makas ve T kesitli aşık- larda stabilite emniyeti yetersizdir. Pek çok kısmi hasarlı binada aşık ya da tekil makas düşmesi tüm üretim hattının durmasına neden olmuştur. • Elemanların mafsallı bağlantıları yetersizdir. Yeterli dönme kapasi- tesi ve kesme dayanımı bulunma- maktadır. • Yatay rijitlik konsol kolonlar ile sağ- landığından göreli kat ötelenmeleri büyüktür. • Çatı düzleminde diyafram etkisi yoktur veya çok sınırlıdır. • Çatı kirişi devrilme stabilitesi yeter- siz olabilmektedir. Şekil 3. Yalın ve mantolanmış kolon kesitleri, Yüce vd. [5]