Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 150

MAKALE BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2024 ◆ SAYI : 150 11 ÖNÜRETİMLİ BETONARME BİNALARDA SÖNÜMLEYİCİ ÇELİK YASTIKLAR İLE BAĞLANMIŞ CEPHE PANELLERİNİN DEPREM DAVRANIŞINA ETKİSİ ÖZET Önüretimli betonarme endüstri yapıla- rında sıklıkla kullanılan ısı yalıtımlı beto- narme cephe panelleri, taşıyıcı sisteme ve temele mekanik, kaynaklı veya ıslak bağlantı yöntemleri/elemanları kullanı- larak bağlanmaktadır. Cephe panelleri, tasarım aşamasında yapısal olmayan elemanlar olarak değerlendirilmekte ve kütle olarak hesaba katılmaktadırlar. Cephe panellerinin taşıyıcı sisteme rijit olarak bağlandığı bazı binalarda, dep- rem sırasında öngörülemeyen büyük kesme kuvveti istemleri oluşmakta, bağlantı yöntemi/elemanları büyük ter- sinir etkilere karşı koyamayarak yapısal hasarlar oluşabilmektedir. Bu çalışma- da, 2015 yılında tamamlanan Avrupa Birliği SAFECLADDING projesi kapsa- mında İTÜ’de geliştirilen çelik yastık türü sönümleyici bağlantı elemanının betonarme cephe panellerinin bağlantı- sında kullanımı ve yapısal davranışa et- kisi sayısal olarak örneklenmiştir. Çelik yastık, ilk inşaat aşamasında betonar- me cephe panellerinin taşıyıcı sisteme, birbirlerine ve temele bağlantısında kul- lanılabileceği gibi, deprem güvenliğinin artırılması için bir güçlendirme yöntemi elemanı olarak da kullanılabilir. “Yalın yapı” ve “Hibrit yapı” olarak adlandı- rılan iki taşıyıcı sistem için hazırlanan hesap modelleri, tasarım ivme spek- trumuna göre ölçeklenmiş bir deprem grubu etkisinde zaman tanım alanında doğrusal olmayan analize tabi tutul- muştur. Elde edilen taban kesme kuv- veti ve göreli kat ötelenme istemleri ile iç kuvvet-deformasyon dağılımları ve artık yerdeğiştirme istemleri karşılaştı- rılmıştır. Cephe panellerinin çelik yastık bağlantı elemanları ile taşıyıcı sisteme bağlandığı durumda, bina deprem per- formansı olumlu yönde etkilenmiştir. Taban kesme kuvveti istemi artmasına karşın kolon kesme kuvveti istemleri azalmıştır. Göreli ötelenme istemleri kısa doğrultuda %54, uzun doğrultuda %78 oranında azalmıştır. Çelik yas- tıklarda gerçekleşen yerdeğiştirmeler, kapasite dahilinde kalırken, kaydedilen artık yerdeğiştirme miktarları da küçük olmuştur. Çelik yastıklarda kaydedilen en büyük artık yerdeğiştirmenin 4 mm düzeyin- de olması nedeniyle, deprem sonra- sında cephe panellerinin konumlarında hissedilir bir değişiklik olmadığı sonu- cuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Önüretimli Beto- narme Bina, Betonarme Cephe Paneli, Deprem Davranışı, Metalik Bağlantı Elemanı, Çelik Yastık . THE EFFECT OF THE CLADDING PANELS CONNECTED WITH ENERGY DISSIPATIVE STEEL CUSHIONS ON THE EARTHQUAKE BEHAVIOR OF PRECAST CONCRETE BUILDINGS ABSTRACT Precast heat-insulated reinforced concrete cladding panels which are Prof. Dr. Ercan YÜKSEL İstanbul Teknik Üni. İnş. Fakültesi İnş. Müh. Bölümünden 1987 yılında mezun olmuştur. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yapı Müh. Programında, 1990 yılında yüksek lisans ve 1998 yılında doktora çalışmalarını tamamlamıştır. 1993 yılında Japonya’da Tokyo Üniv. ve Building Research Institute (BRI)’de, 2004 yılında Amerika Birleşik Devletle- rinde New York State University Buffa- lo’da misafir araştırıcı olarak bulunmuş ve bilimsel çalışmalar yapmıştır. Yapı elemanlarının ve yapı sistemle- rinin statik ve dinamik yükler etkisin- deki davranışlarının belirlenmesi için, laboratuvarda ve sahada çok sayıda deneysel çalışma gerçekleştirmiştir. Yapı sistemlerinin kuramsal doğrusal olmayan analizi için geliştirdiği yazılımı bulunmaktadır. TÜBİTAK, JICA, NATO, Avrupa Toplu- luğu projelerinde araştırıcı ve yönetici olarak görev almıştır. UNESCO IPRED (Deprem Hasarlarının Azaltılması Ulus- lararası Platformu) Türkiye temsilciliği görevini sürdürmektedir. Yapı ve deprem mühendisliği alanında yazılmış çok sayıda makalesi, bildirisi ve doktora öğrencileriyle birlikte aldığı patentleri bulunmaktadır. Halen, İTÜ İnşaat Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Laboratuvarı Sorumluluğu görevini sürdürmektedir.