Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 154

MAKALE BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2025 ◆ SAYI : 154 26 enerji sönümleyici bir bağlantının geliştirilme sürecinde yürütülen ça- lışmalar kapsamındaki iki deneyden elde edilen sonuçlar paylaşılmıştır. Deneysel çalışma sonuçları; kuvvet- yerdeğiştirme çevrimleri, dayanım, hasar biçimi ve taşıma gücü kaybı, rijitlik ve enerji tüketimi büyüklükleri bakımından karşılaştırılmıştır. İki farklı çevrimsel davranış modeli kullanılarak sayısal modeller oluşturulmuş ve sayı- sal çözümlemeler gerçekleştirilmiştir. Sayısal çözümleme sonuçları birbir- leri ve deneysel çalışma sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. • Plastik şekildeğiştirmeler, öneri- len bağlantı içerisinde yer alan C- STMM’lerin sigorta elemanlarında yoğunlaşmıştır. Taşıma gücü kay- bı, sigorta elemanlarında meydana gelen kopma sonucu meydana gel- miştir. Önerilen bağlantı, içerisinde kullanılan sigorta elemanları kop- madan %4.0 göreli öteleme hede- finde uygulanan çevrim(ler)i başa- rılı bir şekilde gerçekleştirebilmiştir. • Betonarme kirişlerde oluşan hasar biçimi kiriş alın levhalarında mey- dana gelen ayrılma ve kiriş alın levhalarının ardında beton içerisi- ne gömülü durumdaki manşonla- rın bulunduğu bölgede diyagonal çatlaklar şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu çatlaklar, alın levhası ve man- şonların beton ile yetersiz aderansı sonucu oluşmuştur. Kiriş boyuna donatılarına yerleştirilen gerinim ölçerlerden alınan birim şekildeğiş- tirme büyüklükleri boyuna donatıla- rın elastik bölgede kaldığını ortaya koymuştur. • Kuvvet-yerdeğiştirme ilişkileri, da- yanım değerleri, rijitlik ve tüketilen enerji büyüklükleri karşılaştırıldığın- da, önerilen birleşim davranışının tek ve üç çevrimin uygulandığı de- neylerde birbirine çok yakın olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, önerilen birleşimin davranışı çevrim sayısın- dan etkilenmemiştir. • Önerilen birleşim, ACI 374.1–05’de tarif edilen, dayanım, rijitlik ve enerji tüketimi büyüklükleri bakımından gereklilikleri yerine getirmiştir. • Oluşturulan sayısal modeller ile ger- çekleştirilen sayısal çözümlemeler deneysel çalışmalarda elde edilen sonuçlara yakın büyüklükler ver- miştir. Pivot ve kinematik çevrimsel davranış modellerinin kullanıldığı sayısal modeller özellikle itme yö- nünde dayanımı ve her iki yönde başlangıç rijitliklerini başarılı bir şe- kilde yakalamıştır. • Pivot çevrimsel davranış modeli, önerilen birleşimin kuvvet-yerde- ğiştirme ilişkisini ve enerji tüketimi büyüklüğünü öngörme anlamında kinematik çevrimsel davranış mo- deline göre daha iyi performans göstermiştir. Diğer taraftan, kine- matik model önerilen bağlantının kayma hareketini daha iyi temsil etmiştir. • Önerilen bağlantının nihai moment kapasitesinin betonarme kirişin akma momenti kapasitesine oranı- nın farklı değerlerinin kullanıldığı ça- lışmaların gerçekleştirilmesi faydalı olacaktır. Bu çalışmaların, kiriş-ko- lon bağlantısını temsil eden numu- neler kullanılarak gerçekleştirilmesi, bağlantı özelinde ve birleşimin bü- tünsel davranışının belirlenmesinde aydınlatıcı olacaktır. Ayrıca, bağlan- tının bir çerçeve yapısının çevrimsel davranışına katkısını araştırmak için önerilen bağlantının çerçeve tipi nu- muneler için de test edilmesi gerek- mektedir. • Önerilen bağlantı ile betonarme kiriş arasındaki yük aktarma kabiliyeti- ni iyileştirmek için alın levhaları ile manşonların betona daha iyi ade- ransını sağlayacak detayların geliş- tirilmesi de önemlidir. 8. KAYNAKLAR ACI 374.1–05 (2005) Acceptance criteria for moment frames based on structural testing and commen- tary, ACI Committee 374, Ameri- can Concrete Institute, Farmington Hills, Detroit, Michigan. Cong X, Dong J, Sun L, Bai Y, Shen C, “Experimental Study on Seismic Behavior of Precast Assembled Steel–Concrete Beam–Column Composite Joint”, Arabian Jour- nal for Science and Engineering, 2024. (https://doi.org/10.1007/ s13369-024-09231-y). Dowell RK, Seible F, Wilson EL, “Pi- vot hysteresis model for reinforced concrete members”, ACI Structural Journal, 95(5), 607–617, 1998. (https://doi.org/10.14359/575) . Ebrahimi M, Nobahar E, Karimzade M, Farsangi EN, “Resilient clevis- based connections equipped with hybrid Ni–Ti shape memory alloys and steel tendons: Experimental and FE investigations”, Journal of Building Engineering, 62, De- cember 2022 (https://doi.org/ 10.1016/j.jobe.2022.105338). Ersoy U, Tankut T, Özcebe G, “Prefab- rike Betonarme Yapı Birleşimlerinin Deprem Davranışı”, Türkiye Bilim- sel ve Teknik Araştırma Kurumu, Proje No: İNTAG 504, Sonuç Ra- poru, Ocak, 1995. Ertaş O, Özden Ş, Özturan T, “Ductile Connections in Precast Concrete Moment Resisting Frames”, PCI