Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 154

YENİLİKLER BETON PREFABRİKASYON NİSAN 2025 ◆ SAYI : 154 86 TEKNOLOJİK YENİLİKLER: Hazırlayan: Bülent TOKMAN (Y. Mimar) Princeton ve Sao Paulo Üniversiteleri araştırmacıları tarafından atık beton- dan daha önce böyle ürünle elde edil- memiş bir mukavemete sahip taze, yeni beton elde etmenin yeni bir yön- temi bulunmuştur. Buluşun inşaat sek- töründe önemli emisyon azaltımlarına yol açabileceği beklenmektedir. İngiliz gazetesi, The Guardian, bir sa- yısında gezegenimiz üzerindeki büyük olumsuz etkisi nedeniyle betonu “Dün- ya'nın en yıkıcı malzemesi” olarak ad- landırmıştı. Betonun ana malzemesi olan çimento üretiminde kullanılan klinkeri üretmek için minerallerin 1.427 °C üzerindeki sıcaklıklarda ısıtılmış bir fırında ezilmesi ve pişirilmesi gerekir. Klinkerin oluşumunda yer alan kimya- sal işlemler ve fırınlarda kullanılan fosil yakıtların yakılması ile üretilen karbon dioksit karbondioksit (CO2) üretimi, her yıl küresel CO2 emisyonlarının yaklaşık % 8'ini oluşturmaktadır. Dünya’da en çok kullanılan malzeme- lerden olan betonun, çimento üretimi- nin bu özelliği nedeniyle daha çevreci, daha sürdürülebilir yöntemlerle elde edilmesi için daha önceki bazı sayı- larımızda yer verdiğimiz gibi yıllardır araştırmacılar tarafından çeşitli yön- temler denenmektedir. Princeton Üniversitesi ve São Paulo Üniversitesi araştırmacıları, betonun geri dönüştürülmesindeki sorunun, oluşturulan yeni betonun orijinali kadar güçlü olmaması olduğunu göz önünde bulundurarak araştırmalarına bu nokta- dan başlamayı kararlaştırmışlardır. Araştırma kapsamında, mevcut beton atıkları ince bir toz haline getirilmiş ve sonra orijinal beton karışımını oluş- turmak için gereken sıcaklığın yak- laşık üçte biri olan 500 °C sıcaklıkta pişirilmiştir. Bu sıcaklığın, çimentoyu kurutacak (dehidre edecek) kadar yük- sek olmasına karşın içerilen karbonat bileşenlerini yok edecek kadar yüksek olmaması nedeniyle CO2 emisyonu sürmüş ancak miktarı azalmıştır. Bu “termoaktifleştirilmiş” çimento yeni beton yapmak için kullanıldığında ise normal çimentodan daha gözenekli olması nedeniyle yeterince güçlü ol- madığı görülmüştür. Bulunan çözüm, karışıma yaklaşık %20 oranında ince öğütülmüş taze Portland çimentosu veya kireç taşı eklemek olmuştur. Bu yöntemle gözenekler doldurulmuş ve sonuçta mevcut standartlarla uyumlu bir ürün elde edilmiştir. Çalışmanın ortak yazarı, Princeton’dan Claire White, önceki çalışmalarda yal- nızca geri dönüştürülmüş betondan elde edilmiş termoaktif çimentonun normal çimento ile aynı performansı göstermediğini ancak yüzey alanını düşürerek ve malzemenin mikro yapı- sındaki parçacıkların bir araya gelme- sini optimize ederek, Portland çimen- tosuna oldukça benzer davranan bir ürün elde edildiğini ifade etmiştir. Geri Dönüşümle Güçlü ve Yeşil Beton Beton dünyada en çok kullanılan bir malzemedir.