Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 155

MAKALE BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2025 ◆ SAYI : 155 26 betondaki ezilmenin artması, dona- tıların açığa çıkmasına ve bölgesel dayanım kaybına yol açmıştır. Basınç bölgelerinde boyut kaybı meydana gelmiş ve belirgin göçme mekaniz- ması oluşmuştur. Çekme durumunda ise pimdeki gerilme oldukça artmıştır. Hiçbir kiriş türünde deprem analizinde üst plaka ve somun hasarı görülme- miştir. Deprem sonrası gözlemlerde de asıl göçmelerin pimin kopması veya bağlantıdan sıyrılması sonucu olduğu görülmüştür. Çoğu durumda pimler üst plaka ve somun bağlantısından koparak ve kirişten sıyrılarak göçme gerçekleşmiştir. C4 ve C5 kirişlerin- de deprem sonrasında özellikle kolon gusesinde hasar görülürken analiz sonuçlarında aynı noktalarda gerilme yığılması olmasına rağmen gerilme sı- nırı aşılmamıştır. Sonuç olarak, TBDY 2018’de belirtilen tasarım kurallarına uyulmayarak imal edilen mafsallı pimli birleşimli yapılarda özellikle zayıf veya özensiz yapılan dolgu harcının bulun- duğu birleşimlerde göçme şeklinin C3’e benzediği görülmüştür. 4. SONUÇLAR Bu çalışmada, prefabrik betonarme yapılardaki kolon kiriş birleşimlerinde sıklıkla kullanılan mafsallı pimli bağ- lantıların imalatındaki farklı uygulama detaylarının, birleşimlerin deprem davranışı üzerindeki etkileri monotonik ve deprem yüklemesi altında nümerik olarak araştırılmıştır. Elde edilen bul- gular, mafsallı pimli bağlantıların ima- latındaki farklı uygulama detaylarının, birleşimlerin rijitlik, süneklik ve daya- nım performansları hakkında bilgiler vermiştir. Nümerik sonuçlar deprem sonrası belirlenen hasarlar ile karşı- laştırılarak birleşimlerin kapasiteleri ve göçme şekilleri belirlenmeye çalışılmış ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. • TBDY2018 standartlarına uy- gun şekilde tasarlanan MFB1 tipi bağlantı en yüksek performansı göstermiştir. Dolgu harcı, elasto- mer mesnet, üst plaka ve somun gibi tüm bağlantı detaylarına ilave olarak, doğru pim çapı ve delik çapının seçildiği, doğru aderans boyunun uygulandığı mafsallı pimli bağlantılarda yük aktarım etkinliği- nin, rijitlik ve süneklik değerlerinin arttığı görülmüştür. • Monotonik yüklemede pimler yük- sek gerilme altında kalmış ve dolgu harcı gerilmenin bir kısmını karşı- lamıştır. Bağlantıda dolgu harcı ek- sikliği, pimlerdeki gerilmenin kiriş yüksekliği boyunca eşit kalmasına sebep olmuştur. • Monotonik yüklemede dolgu harcı kullanılmasına karşın, nihai yükte %2 kayıp bulunmuştur. Dolgu harcı eksikliği ise nihai yükte %27 kayıp gerçekleştirmiştir. Elastomer yas- tığın eksikliği ise yük aktarımında daha çok düşüş meydana getirmiş ve nihai yükte %41 düşüş görül- müştür. • Bağlantının yalnızca pimler ile sağlandığı, üst plaka ve somunun bulunmadığı durumda bağlantının en düşük performansa sahip oldu- ğu görülmüştür. Nihai yükte %75 kayıp gerçekleşmiştir. Pimlerin yalnızca yatay kaymayı önlediği ve devrilme etkisiyle kirişin göçtüğü belirlenmiştir. • 6 Şubat 2023 Türkiye depremle- ri sırasında gözlemlenen mafsallı pimli bağlantı hasarları ile analiz sonuçları arasında tutarlı sonuç- ların olduğu belirlenmiştir. Deprem sonrası incelemelerde mafsallı pimli bağlantı detaylarına uyulma- dan uygulamaların yapıldığı görül- müştür. • Mafsallı pimli bağlantıların imala- Kolon gusesinde beton hasarı C5 Şekil 13. M w =7.7 ve M w =7.6 büyüklüğünde meydana gelen depremler sonucunda belirlenen birleşim hasarları ve analiz sonuçları