MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
NİSAN 2012
?
SAYI : 102
9
Bu Alanda Ülkemizde Daha Önce Gerçekleştirilen Bazı Çalışmalar
Ertaş ve Özden (2006); deprem bölgelerinde kullanılmak üzere dört farklı prefabrike kolon-kiriş birleşim detayını tersinir
tekrarlı yükler etkisinde denemiş ve monolitik sistem deneyi sonuçları ile karşılaştırmıştır. Islak birleşim, kaynaklı kompozit
birleşim ve bulonlu birleşim deneysel olarak incelenen birleşimler arasındadır. CIPC kodlu numunede birleşim bölgesi kolon
ve düğüm noktasında gerçekleştirilmiştir. Prefabrike kolon üretilirken kolonun orta kısmında yaklaşık 50 cm yüksekliğinde
bir boşluk bırakılmıştır. Prefabrik kiriş üretiminde U şeklinde donatılar ilave edilmiştir. Birleşim esnasında prefabrik kiriş bu
boşluğa oturtulmuş ve bu bölge çelik lifli beton ile doldurulmuştur. CIPB kodlu numunede kolondan ve kiriş ucundan çıkan U
şeklindeki donatılar birbirinin içine geçecek şekilde yerleştirilmiştir. Yine çelik lifli beton ile boşluklar doldurulmuştur. CMP-W
kodlu kompozit birleşim numunesinde, kiriş alt boyuna donatıları çelik plakaya kaynatılarak, üst donatılar ise kolon bölgesinde
bırakılan boşluğa ankre edilmesi ile bağlantı gerçekleştirilmiştir. Mod-B kodlu numunede bulonların geçeceği boşluklar çelik
boru yerine tolerans paylarını arttırmak için kutu profil kullanılarak oluşturulmuştur. Bulonları yerleştirmek için kiriş alt ve üs-
tünde kanallar bırakılmıştır. Mod-B nin denenen numuneler arasında kapasite, süneklik ve enerji tüketim kriterlerine göre en
iyi performansı gösterdiği belirtilmiştir.
Korkmaz ve Tankut (2005), prefabrike sistemler için bir kolon-kiriş birleşim tipinin deprem davranışını belirlemeye yönelik
çalışma yapmıştır. İncelenen birleşim detayında; kiriş üst donatıları bindirmeli olarak, alt donatıları ise levhaya kaynaklanarak
guseye ankre edilmektedir. Orta kirişler, kolonda bırakılan guselere oturtulup donatı bağlantıları yapıldıktan sonra betonlan-
maktadır. Kaynaklı birleşim, yoğun donatı içeren kirişlerde önerilmektedir.
Kaya ve Arslan (2009), ard germeli prefabrike kolon-kiriş birleşimlerini farklı yük seviyeleri için deneysel olarak incelemiş
ve ANSYS programı yardımıyla üç boyutlu doğrusal olmayan sonlu eleman analizini yapmıştır. Analitik modellerin başlangıç
rijitliğinin deney numunelerininkine göre daha düşük olduğu belirtilmiştir.
SAFECAST Kapsamında İTÜ - Türkiye’de Denenen Birleşimler ve Numuneler
Çok katlı çerçevelerin dış kolon - kiriş birleşimlerine bağlanmakta olan kirişler, alt ve üst katlardaki kolonların düğüm noktasına
aktarmakta olduğu ve düğüm noktası içinden geçerek gelen deprem etkilerinin toplamını karşılamak zorundadır; bu nedenle de
diğer birleşim bölgelerinden daha öncelikle araştırılmalıdır. Ülkemizdeki beton - prefabrikasyon uygulamacılarından gelen bir
istek ve üniversite - sanayi işbirliği kapsamında gelişen bir örnek olarak, SAFECAST projesi çerçevesinde incelenen prefabrike
iki farklı dış kolon - kiriş birleşim bölgesi Şekil 1 ve Şekil 2 de yer almaktadır.
Endüstri Tipi dış kolon - kiriş birleşimi
Bu birleşim tipinde, kısa bir kosolu bulunan alt kat kolonu ile birleşim bölgesi boş bırakılmış üst kat kolonu birlikte dökülmek-
te, bunlardan bağımsız olarak hazırlanmış ve etriyelerinin bir bölümü dışarıda bırakılmış öngermeli prefabrike kiriş konsola
oturtularak birleşim bölgesine yaklaştırılmaktadır, Şekil 1a. Kirişin alt köşesinde gömülü bulunan çelik plaka konsolun üzerine
daha önceden yerleştirilmiş olan çelik plakaya kaynatılarak alt birleşim sağlanmaktadır. Daha sonra boşluklu döşemeler çer-
çeve düzlemine dik doğrultuda kirişe bastırılmakta, kolonlar arasındaki boşluktan döşemelerin en üstüne yakın konumda yeter
miktarda U şeklindeki firkete donatı yerleştirilmektedir. Düzleme dik ikincil kirişlerin ve düğüm noktası içindeki sargı donatıla-
rının da yerleştirilmesinden sonra yerinde beton dökülerek birleşim tamamlanmaktadır. Uygun bir zamanda kolona yaklaşmış
bulunan kiriş yüzü ile kolon arasındaki boşluk, rötresi az harçla basınçlı olarak doldurulmaktadır.
