MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
TEMMUZ 2012
?
SAYI : 103
5
Ülkemizde Üretilen Donatı Çeliklerindeki Kalite
Problemleri ve TS 708 (2010)
A) GİRİŞ
Son yirmi yılda yaşadığımız her büyük
deprem sonrası; ülkemizde yaygın ya-
pım türü olan betonarme yapılardaki
çeşitli kusur ve eksiklikler gündeme
gelmiş ve tartışılmıştır. Betonarme’yi
oluşturan malzemelerden “beton” üze-
rinde genel ve teknik kamuoyu yoğun-
lukla durmuş ve bu konuda pek çok
akademik çalışma üretilmiş, nihaye-
tinde yönetmeliklerde beton kalitesini
arttırmaya ve denetimine yönelik pek
çok olumlu adım atılmıştır. Özellikle 17
Ağustos depreminden sonra ülke ge-
nelinde yapı malzemesi olarak beton
kalitesinde ciddi düzelmeler hem talep
hem de üretim boyutunda kaydedil-
miştir.
Ancak; betonarmeyi kavram olarak
oluşturan ana malzemelerden “donatı
çeliği” diğer bileşen olan beton kadar
sorgulanmamış veya zaten endüstriyel
bir hammadde olduğu için yeterince
dikkatle kalite anlamında ele alınma-
mıştır. 17 Ağustos depremi sonrası
bu satırların yazarı tarafından yapılan
bir araştırmada [1] donatı ile ilgili ya-
şanan somut probleme dikkat çekilmiş
ve özellikle TPB tarafından yapılan pek
çok teknik seminerde “donatı kalitesi”
üzerinde durulmuştur.
Yaşadığımız Van depremi sonrasında
da hasar gören bir yapıdan alınan ör-
nekler üzerinde yapılan incelemelerde
[2]
benzer problemlere rastlanmıştır.
Bu makalede ayrıca vurgulanacağı
üzere kapsamlı iki akademik çalışma-
da [3, 4] donatı çeliklerindeki sorunla-
ra ülkemizdeki yürürlükteki şartname-
ler bağlamında vurgu yapılmıştır.
Bu yazıda özellikle S 420 nervürlü do-
natı çeliğindeki kalite problemleri; TS
708 (
Nisan 2010) “Çelik-Betonarme
İçin-Donatı Çeliği” standartı [5] refe-
ransı ile belirtilen donatı türü özelinde
ele alınacaktır.
B) Donatı Çeliği ile İlgili Yasal Mev-
zuat;
Türkiye’de betonarme yapım tekniği ile
inşa edilen yapılarda kullanılan donatı
çeliği TS 708 standardına atıfla üretil-
mektedir. Ancak bu malzeme ile ilgili
T.C Bakanlar Kurulu kararı ile Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe gi-
ren “Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkında Yönetmelik”[6] ile
de önemli kriterler getirilmiştir. Ayrıca
“
Betonarme Yapıların Tasarım ve Ya-
pım Kuralları” adlı TS 500 standartı da
3.2
maddesiyle [7] donatı çeliklerinin
mekanik özellikleri ile kaynaklanabilme
koşullarına yer vermektedir. Kısacası
donatı çeliklerinin kalitesini ilgilendiren
ve ülkemizde yürürlükte olan bir tanesi
T.C Bakanlar Kurulu kararı ile yayınla-
nan yönetmelik ile diğer ikisi de Türk
Standartları Enstitüsü tarafından stan-
dart olarak yayınlanan toplam üç adet
yasal referans vardır.
B.1) TS 708 / 2010 Çelik-Betonarme
İçin- Donatı Çeliği Standartı:
Türk Standartları Teknik Kurulunun
13.
Nisan.2010 tarihinde yaptığı top-
lantıda mevcut “ Beton Çelik Çubukları
TS 708/Mart 1996” [8] standardı yü-
rürlükten kaldırılmış ve yerine “Çelik-
Betonarme İçin- Donatı Çeliği TS 708/
Nisan 2010” adı ile yeni bir standart
yürürlüğe girmiştir.
Yaklaşık olarak 14 yıl yürürlükte bulu-
nan TS 708/ Mart 1996 standardında
Hakan ATAKÖY
İnş.Yük. Müh.
1983
yılında lisans, 1987 yılında yüksek
lisans çalışmalarını tamamladı. 1983 yı-
lında Afaprefabrik A.Ş.'de proje mühendi-
si olarak meslek yaşamına başladı.1989
yılında Türkiye Prefabrik Birliği'nin "Proje
Ödülünü" kazandı. 1996-2003 yılları ara-
sında İnşaat Mühendisleri Odası İzmir
şubesi Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. 1998
yılında DEÜ İnşaat Mühendisliği bölümün-
de bir yıl süreli öğretim üyesi sıfatı ile
ders verdi.1998 yılından 2005 yılına ka-
dar TPB Teknik Komite Üyeliği yaptı ve bu
süre içinde TS9967 standartı revizyonu ve
güncellenmesinde görev aldı.
Deprem ve beton prefabrikasyon konu-
larında çeşitli makaleleri bulunan Hakan
Ataköy, 1983 yılından günümüze değin
çeşitli görevlerde bulunduğu Afaprefabrik
A.Ş.’de halen İcra Kurulu Sorumlu Üyesi
ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev
yapmakta olup, bu görevine ilave olarak
kurucusu olduğu Grup K Yapısal Güçlen-
dirme A.Ş.’de Yönetim Kurulu Başkanlığı
da yapmaktadır.Halen ayrıca 2009 yılında
seçildiği TPB Yönetim Kurulunda Yazman
Üye olarak, 2011 yılında seçildiği YÜF
Denetleme Kurulunda Başkan olarak da
hizmet vermektedir.
