MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
TEMMUZ 2013
?
SAYI : 107
14
ile ilişkilendirilmiş olarak şöyledir: 8
şiddet seviyesinde 1/600 ile 1/400
arasında, 9 şiddet seviyesinde
1/275
ile 1/125 seviyesinde, 10
şiddet seviyesinde 1/122 ile 1/80
seviyesindedir. Deney elemanı Ro-
manya deprem yönetmeliği P 100-
1/2006 [5]
ya göre 8 şiddetinde
bir depreme göre tasarlanmıştır.
Yönetmeliğe göre izin verilen katlar
arası rölatif ötelenme değeri %2.5
olmasına rağmen deneyde bu de-
ğer %0.82 ile %1.25 arasında de-
ğişmiştir.
Dinamik yüklemeler arasında ya-
pılan statik itme deneylerinden ha-
reketle yapının doğal frekansının
hasarsızlık halinden, hasarlı hale
dönüşene kadar geçen sürede 6.50
Hz den 5.00 Hz düştüğü hesaplan-
mıştır. Buna karşın dinamik deney-
ler kritik sönüm oranının 1.38’den
3.10’
a yükseldiğini göstermektedir.
Yüksek şiddette dinamik yüklemeler
ile zorlanan deney elemanındaki bu
hasar birikimine karşın rijitlik kaybı-
nın yaklaşık olarak %12.5 seviye-
sinde olması, bu tür yapıların dep-
remden sonra hasar görseler dahi
onarım/güçlendirme ile eski haline
getirilebileceğini göstermektedir.
Gerçek Yapıda Dinamik Deneyler:
Yazarlar INCERC-Bükreş enstitüsün-
den uzmanlar ile birlikte gerçek bir
yapı üzerinde dinamik deneyler yap-
mıştır. Yapı bir yönde üç açıklıklı (3.6
m), diğer yönde 10 açıklıklı (3.9 m),
beş katlı (3.0 m) bir yapıdır. Yapılan
saha deneyleri ile sadece duvar, kolon
ve döşemeleri olan yani sadece taşıyı-
cı sistemi olan bir yapı ile aynı yapıya
dölme duvarların eklenmesinden son-
raki dinamik özelliklerin de karşılaştırıl-
ması imkanı bulunmuştur. Büyük çaplı
deneysel verinin elde edildiği ve beş
ayrı deneyin yapıldığı saha deneylerin-
den elde edilen bilgiler yazarın Doktora
Tezinde ayrıntılı olarak verilmektedir.
Gerçek yapıdaki dinamik deneylerden
elde edilen önemli bilgiler aşağıda
özetlenmiştir.
•
Yapısal olmayan bölme duvarlar in-
celenen yapıda hem rijitliği hem de
sönüm oranını önemli ölçüde art-
tırmıştır. Bu sebeple yapının birinci
doğal periyodu birinci yönde 0.63
sn’den 0.32 sn’ye, ikinci yönde
0.40
sn’den 0.32 sn’ye inmiştir.
•
Binanın kritik sönüm oranı yapısal
olmayan elemanların katkısı ile art-
mış, %1’den %5’e çıkmıştır.
•
Yapısal olmayan elemanların katıl-
ması ile yapının genel burulma dav-
ranışı iyileşmiştir.
Bu makalede sunulan karma tip ön-
dökümlü yapıların yerinde ölçülen
doğal periyotları 1977 Vrancea depre-
minde (M
w
=7.5) Bükreşte oldukça iyi
performans gösteren yerinde dökme
yapıların ölçülen doğal periyotları ile
uyumludur.
Sonuçlar
Romanyadaki önemli problemlerden
biri olan konut yapısı imalatı için ya-
zarlar tamamı ön-dökümlü karma,
düz-döşemeli bir sistem önermişlerdir.
Önerilen bu yapı siteminin performan-
sının değerlendirilmesine yönelik ola-
rak geniş ölçekli bir teorik ve deney-
sel araştırma projesi kurgulanmıştır.
Üretim teknolojisinin de incelendiği
bu araştırma projesi sayesinde üretim
hacmi artışı sağlanırken toplam mali-
yetler de en düşük seviyeye indirilmiş-
tir.
Gerçek boyutlu deney elemanları üze-
rinde yapılan deneylerde sistem düşey
yükler etkisinde oldukça iyi bir davra-
nış göstermiştir. Hesaplanan taşıma
kapasitesi ile deneysel taşıma kapasi-
tesi arasındaki yaklaşık 2.10 katlık fark
önerilen sistemin taşıma kapasitesini
göstermesi açısından önemlidir.
Sabit eksenel yük etkisinde, tersinen
tekrarlanan yatay yük çevrimlerine
maruz bırakılan ve göçmeye kadar
yüklenen yaklaşık 1:2.5 ölçekli deney
elemanlarında elde edilen teorik ve
deneysel kapasitelerin uyumlu oldu-
ğu görülmüştür. Deney elemanlarının
yatay yük yatay deplasman grafikleri
oldukça kararlı olup yüksek enerji yu-
tulduğunu gösteren grafiklerdir.
Uygulanan birleşimlerin uygun olduğu
ve monolitik yapılardakine benzer dav-
ranış sergilediği görülmüştür.
Şekil 14.
Konut yapıları