MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
KASIM 2013
?
SAYI : 108
6
HDPE borular, bu hendeğin içine gö-
mülecektir. Burada kullanılacak olan
1700
milimetre çapındaki ağırlık kütle-
leri, kullanılacağı yer dikkate alındığın-
da, zorlu çevresel etkilere maruz kala-
cağı açıktır. Uygun tasarım ve imalatın
yapımı açısından bu çevresel etkilerin
tanımlanması ve tasarımın, bu kriterler
baz alınarak gerçekleştirilmesi gerek-
mektedir. Tasarıma esas çevresel etki
şartları, ACI 318 yapı yönetmeliği baz
alınarak tanımlanmıştır. Buna göre ya-
pımda kullanılacak olan Tip-3 beton,
klor iyonlarına karşı C2, sülfat ve mag-
nezyum iyonlarına karşı ise S2 etki
sınıfları gözetilerek C35/45 dayanım
sınıfında tasarlanmıştır. Kullanılacak
çelik hasırlarda TS 4559 standardına
uygun olarak üretilecek ve sıcak dal-
dırma galvaniz ile galvanizlenecektir.
2.
KULLANILAN MALZEMELER
2.1
Çimento
Akdeniz suyunun sülfat iyonu içeri-
ği yaklaşık 2900 mg/L, magnezyum
iyonu içeriği yaklaşık 1440 mg/L ve
klorür iyonu içeriği ise yaklaşık 19270
mg/L’dir. Bu nedenle Tip-3 beton ağır-
lık imalatında, etki sınıfları dikkate alın-
dığında, sülfat ve klorür etkilerine karşı
en uygun çimentonun %4 den az C3A
(
trikalsiyumalüminat) içeriği ile CEM
III-A 32.5N (minimum yüksek fırın
curufu içeriği %60, maksimum %70)
çimentosu olduğuna karar verilmiştir.
Ancak bahsi geçen çimento, piyasa-
da kullanılan bir çimento olmadığı için
Oyak Adana Çimento fabrikası bu pro-
je için, özel olarak üretim yapmıştır. Bu
çimento sülfat direnci açısından ASTM
C1012 standardına göre karşılaştırma-
lı olarak incelendiğinde şöyle bir tablo
ortaya çıkmaktadır (Tablo 1)
Bu tablodan da görüleceği üzere Oyak
CEM III-A 42,5 çimentosu yüksek de-
recede sülfata dayanıklı, SDÇ 42,5 R
çimentosu ise orta derecede sülfata
dayanıklı olarak bulunmuştur. Tablo 1,
T.Ç.M.B. raporundan alınmıştır. Bu ra-
porda CEM I 42,5 R, CEM III-A 42,5 N
(
cüruf miktarı %50- %55) ve SDÇ 42,5
R çimentosu karşılaştırılmıştır. Tablo-
dan da görüleceği üzere cürufun var-
lığı çimentonun sülfat direncini önemli
oranda arttırmaktadır. Ancak bu proje
için kullanılan CEM III çimentosun-
da, sülfat direncini daha da arttırmak
amacı ile normalden fazla (%60- %70)
cüruf kullanılmıştır. Bu nedenle OYAK
Adana Çimento tarafından kapsam
genişletme yapılmış ve CEM III-A 32,5
N kodu kullanılmıştır. Oyak CEM III-A
çimentosu dayanım yönünden de in-
celenmiş ve ihtiyaçlara cevap verir bu-
lunmuştur. Bu çimentoya ait analizler
Tablo 2 de verilmiştir.
Buradan elde edilen veriler ışığında, bu
projedeki beton kütlelerin üretiminde
Oyak CEM III-A 32,5 N çimentosunun
kullanımı uygun görülmüştür.
2.2
Agrega
Bu projede agrega olarak, CYS Yapı
İnşaat Madencilik San. Tic. Ltd. Şti.
firması tarafından işletilen, Ceyhan Yı-
lankale mevkiindeki kireç taşı ocağın-
dan çıkartılan, kırma kaya malzemesi
kullanılmıştır. Bu malzeme TS 706 EN
12620
+A1/Nisan 2009 standardının
gereklerini karşılamakta olup, firmamız
Kalite Kontrol’ünün onayından sonra
kullanılmaktadır.
Tasarım için esas olarak üç grup mal-
zeme düşünülmüştür. Bunlar sırası ile
şöyledir;
0-4
mm arası
4-10
mm arası
10-20
mm arası
Agregaya ait kimyasal ve fiziksel özel-
likler Tablo 3’de elek analizi sonuçları
ise Tablo 4’de verilmiştir.
2.3
Çelik Hasır
Kullanılacak çelik hasırlar, projenin
önemi gereği, deniz suyunun korozif
etkilerine karşı, üretildikten sonra sı-
cak daldırma galvanizleme işlemine
tabi tutulmuştur. Bu işlem TS 10817
standardına göre gerçekleştirilmiş ve
çelik hasırlar 85 mikron galvanizle
kaplanmıştır. Galvanizleme işlemi ta-
mamlandıktan sonra çelik hasırlar TS
4559
standardına göre teste tabi tu-
Numune Tipi
Harç Çubuklarının Ortalama Boy Değişimleri (%)**
7.
gün
14.
gün
21.
gün
28.
gün
56.
gün 105.gün 180.gün 270.gün 365.gün
CEM I 42,5 R*
0,01
0,01
0,01
0,02
0,03
0,09
0,29
0,44
CEM III/A 42,5 N*
0,01
0,01
0,01
0,01
0,01
0,01
0,01
0,02
SDÇ 42,5 R
0,01
0,01
0,01
0,01
0,02
0,03
0,07
0,11
Tablo 1 -
Farklı çimento tiplerinin sülfat dayanıklılığı (1)
*
Oyak İskenderun çimento tesisleri üretimidir.
**
ASTM C1157 standardında orta derece sülfata dayanıklı çimento için 6 aylık hacim genişlemesi maksimum 0,1%; yüksek derecede sülfata dayanıklı
çimento için 6 aylık hacim genişlemesi 0,05%, 1 yıllık hacim genişlemesi 0,1% olarak verilmiştir.
1:
Bu deney TÇMB Ar-Ge Enstitüsü tarafından yapılmış ve 01.02.2013 tarihinde raporlanmıştır.