MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
ŞUBAT 2014
◆
SAYI : 109
19
Betonarme yapı elemanlarının yangına
dayanım süreleri, içerisindeki dona-
tı çeliğinin ısınma hızına bağlı olarak
değişmektedir. Yapılan çalışmalarda,
sıcaklık arttıkça çeliklerin akma daya-
nımı ve elastisite modülü gibi mekanik
özelliklerinin hızla azaldığı ve 900 °C
gibi yüksek sıcaklıklarda bütün çelik
türlerinin mekanik özelliklerini benzer
şekillerde yitirdikleri görülmüştür [7].
Ayrıca, beton diğer yapı malzemeleri
ile kıyaslandığı zaman ısı iletimi ya-
vaş olan bir malzemedir. Bu özelliği
sayesinde içerisinde bulunan donatı
çeliği için bir kalkan vazifesi görür ve
çeliğin ısınma sürecini yavaşlatır. Yan-
gının ilerleyen safhalarında, yüksek
sıcaklıklara uzun süre maruz kalan
beton yüzeyler parçalanır ve yüzey
atmaları oluşur. Bunun sonucu olarak
donatı çeliği ısıya karşı korunmasını
kaybeder. Bu yüzdendir ki betonarme
elemanların yangın dayanımlarının art-
tırılmasında beton pas payı kalınlığının
önemi oldukça fazladır [15].
Betonun yalıtıcı özelliği içeriğindeki
agreganın türüne de bağlıdır. Eğer kal-
ker esaslı agrega kullanılmışsa, beton
kesitin yangın esnasında ısınması ya-
vaşlar. Çünkü kireç yüksek sıcaklıkta
ayrışmak için ısı enerjisi harcamak
zorundadır. Bu yüzden kalker esaslı
agrega ile üretilen beton 900 °C gibi
yüksek sıcaklıklar altında silis esaslı
agrega ile üretilen betona göre daha iyi
performans göstermektedir [9].
KAYNAKLAR
[1]
Khoury, G.A., (2003), “Fire & Assess-
ment”, International Centre for Mechanical
Sciences, Course on Effect of Heat on
Concrete, Udine, Italy.
[2]
Lin, W.M., Lin, T.D., Powers-Couche,
J. (1996), “Microstructures of Fire Dama-
ge Concrete” ACI Material Journal, Vol. 93,
pp 199-205.
[3]
Neville, A.M., (2000), “Properties of
Concrete”, 4th edition ,Longman Scientific
and Technical, New York, USA.
[4]
Chan, Y.N., Lou, X., Sun, W., (2000),
“
Compressive Strength and Pore Structure
of High-Performance Cement and Concre-
te Research, Vol. 30, pp 247-251.
[5]
Phan L.T., (1996), “Fire Performan-
ce of High-Strength Concrete: A Report
of the State-of-the-Art” Building and Fire
Research Laboratory, National Institute of
Standards and Technology, Gaithersburg,
Maryland, USA.
[6]
Topçu, İ.B., Karakurt, C., (2008),
“
Properties of Reinforced Concrete Steel
Rebars Exposed to High Temperatures”,
Research Letters in Material Science,
Hindawi Publishing Corporation, Volume
2008.
[7]
Ergün, A., Kürklü, G., Başpınar, M.S.,
(2009), “
Yüksek Sıcaklık Sonrası Farklı Sı-
nıflardaki Betonarme Çeliklerinin Mekanik
Özelliklerinin İncelenmesi”, AKÜ Fen Bilim-
leri Dergisi, Sayı 2, Sayfa 97-103.
[8]
BYKHY (2009), “Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik”, Bayın-
dırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara, Türkiye.
[9]
Kızılkanat, A.B., Yüzer, N., (2008),
“
Yüksek Sıcaklık Etkisindeki Harcın Basınç
Dayanımı-Renk Değişimi İlişkisi”, İMO Tek-
nik Dergi, Yazı 289, pp 4381-4392.
[10]
TS EN 12390-3 (2010), “Beton - Sert-
leşmiş Beton Deneyleri - Bölüm 3: Deney
Numunelerinin Basınç Dayanımının Tayi-
ni”, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara,
Türkiye.
[11]
TS 708 (2010), “Çelik - Betonarme
İçin - Donatı Çeliği”, Türk Standartları Ens-
titüsü, Ankara, Türkiye.
[12]
TS EN ISO 15630-1 (2012), “Çelik
-
Betonarme ve Öngerilmeli Beton İçin -
Deney Yöntemleri - Bölüm 1: Donatı Çu-
bukları, Halatı ve Teli”, Türk Standartları
Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
[13]
TS EN ISO 6892-1 (2011), “Metalik
Malzemeler - Çekme Deneyi - Bölüm 1:
Oda Sıcaklığında Deney Metodu”, Türk
Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
[14]
TS EN ISO 377 (2001), “Çelik ve Çelik
Mamulleri - Mekanik Deneyler İçin Numu-
nelerin ve Deney Parçalarının Alınması ve
Hazırlanması”, Türk Standartları Enstitüsü,
Ankara, Türkiye.
[15]
Ünlüoğlu, E., Topçu, İ.B., Yalaman,
B. (2007), “Yüksek Sıcaklıkta Kalmış Yapı-
larda Pas Payının Betonarme Çelik Donatı
Özeliklerine Etkisi”, İMO Teknik Dergi, Yazı
273,
Sayfa 4145-4155.