MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
NİSAN 2014
◆
SAYI : 110
9
SONUÇ
Ülkemizdeki mevcut ve güncel stan-
dart ve yönetmelikler bağlamında
kaynaklanabilir donatı çeliği cinsleri
B 420 C ve B 500 C çubuklarıdır. Bu
donatı çubuklarından B 500 C cinsinin
kaynaklanabilme yeteneği ve meka-
nik değerlerinde bir sorun olmamakla
beraber mevcut “Deprem Yönetme-
liği-2007” kısıtı nedeniyle taşıyıcı
sistem betonarmesinde kullanılması
sınırlandırılmıştır. Bu çalışmanın bir
konusu olmamakla beraber “Deprem
yönetmeliği-2007” yürürlükten kalkan
TS 708/1996 [11] kriterlerini dikkate
alarak, uygun mekanik özelliklere sa-
hip olmadığından 420 MPa üstü donatı
kullanımını yasaklamış olup, TS 708’in
2010
versiyonunda özellikle B 500 C
çeliğinde bu olumsuz durum giderilmiş
ve uygun mekanik-kimyasal değerlere
getirilmiştir. Bu nedenle ülkemiz dışın-
da da yaygın olarak kullanılan bu çelik
cinsi için ilgili yönetmelikteki kısıtın re-
vize edilmesi gerekmektedir.
Donatı çeliği kaynaklama işleminde,
donatı çeliği kimyasal bileşim ve de
mekanik değerlerine uyumlu “kaynak
sarf malzemesi-elektrot” seçimine dik-
kat edilmelidir. Seçilen elektrotun cins
ve çapına bağlı olarak ve ilgili elektro-
dun “tasarım akma dayanımı” esas
alınarak kaynak hesapları yapılmalıdır.
Betonarme uygulamalarında kaynak-
lama işlemi uygun ana metal (donatı)
ve buna uygun kaynak sarf malzeme-
si (elektrot) seçimi ile rahatlıkla ve de
ekonomik olarak ülkemiz standart ve
yönetmeliklerine uygun olarak yapıla-
bilir.
KAYNAKÇA
[1] “
TS 708 / 2010 Çelik-Betonarme için-
Donatı çeliği”
[2] “
TS 500 / 2000 Betonarme Yapıların
Tasarım ve Yapım Kuralları”
[3] “
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapı-
lar Hakkında Yönetmelik-2007”
[4] “
Ülkemizde Üretilen Donatı Çeliklerin-
deki Kalite Problemleri ve TS 708 (2010)”
Hakan Ataköy / TPB Beton Prefabrikasyon
Dergisi - Temmuz 2012 - Sayı: 103”
[5] “
TS EN ISO 2560 / 2013 Kaynak sarf
malzemeleri - Alaşımsız ve ince taneli çe-
liklerin elle yapılan metal ark kaynağı için
örtülü elektrotlar - Sınıflandırma”
[6] “
TS 3357 / 1979 Çelik Yapılarda Kay-
naklı Birleşimlerin Hesap ve Yapım Kural-
ları”
[7] “
PCI Design Handbook - Precast and
Prestressed Concrete - Fifth Edition”
[8] “
TS 3357 Standardı’nın Yerine Geçmek
Üzere Hazırlanan İMO-01/2005 Standardı-
nın Gerekliliği ve Getirdikleri - İMO İstanbul
Şubesi Çelik Yapılar Komisyonu - TMH-
Türkiye Mühendislik Haberleri Sayı 435-
2005/1”
[9] “
CPCI Design Manuel 4 / Canadian Pre-
cast-Prestressed Instute *2007”
[10] “
Precast Concrete Handbook - Conc-
rete Instute of Australia-2009”
[11] “
TS 708 / 1996 Beton Çelik Çubuk-
ları”
Not 1) En az akma dayanımı 420 MPa olan donatı ile en az akma dayanımı 420 MPa olan kaynak
elektrotunun kullanıldığı ve saç kalitesinin St52 olduğu çizelgedir
Donatı Çapı KONUM 1 KONUM 2
KONUM 3
(
mm)
a,
max
(
mm) a,
max
(
mm) t,
min
(
mm) a,
max
(
mm) t,
min
(
mm)
10
3,0
-
-
5,0
7,0
12
3,6
-
-
6,0
9,0
14
4,2
3,0
5,0
7,0
10,0
16
4,8
3,2
5,0
8,0
12,0
18
5,4
3,6
5,0
9,0
13,0
20
6,0
4,0
6,0
10,0
14,0
22
6,6
4,4
6,0
11,0
16,0
24
7,2
4,8
7,0
12,0
17,0
26
7,8
5,2
8,0
13,0
19,0
28
8,4
5,6
8,0
14,0
20,0
Tablo 3 -
Donatı çaplarına ve konum tiplerine göre en fazla kaynak kalınlığı ve en az saç
plak kalınlığı
Elektrot Tipi
En az akma
En az çekme
En az
Kaynak tasarım
(*
1
)
dayanımı
dayanımı
uzama akma dayanımı
MPa
MPa
%
MPa
E 42
420
500
20
189
E 46
460
530
20
207
E 50
500
560
18
225
Tablo 2 -
Elektrot sınıflarına göre kaynakların mekanik değerleri
(*1) 420
MPa ve 500 MPa betonarme donatıları için önerilen elektrot tipleri TS EN ISO 2560'daki
sınıflandırma tablosundan alınmıştır.
Not 1) Tüm elektrot tiplerinin uygun dayanımlara sahip bazik tür elektrot olarak tercih edilmesi gerek-
lidir.