MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
TEMMUZ 2014
◆
SAYI : 111
13
sine oranı olarak tanımlanmaktadır.
Numunede etkili yerdeğiştirme sünek-
liğinin (μ
eff
)
elde edilebilmesi için tepe
yükü ve tepe ötelenme oranı değerleri-
nin belirlenmesi gereklidir. Buna göre
deney verisinde her ötelenme oranının
ilk çevrimine karşı gelen tepe yükü
değerleri birleştirilerek dayanım zarf
eğrisi elde edilmiştir. Dayanım zarf eğ-
risinde, maksimum tepe yükünün (Q
M
)
% 40’
ına karşı gelen tepe yükünün
yatay eksendeki izdüşümünden etkili
akma ötelenme oranı (
Ө
y,eff
),
mak-
simum tepe yükünün (Q
M
) % 80’
ine
karşı gelen tepe yükü değerinin yatay
eksendeki izdüşümü ile de maksimum
ötelenme oranı (
Ө
U
)
elde edilmiştir
(
Şekil 9) (FEMA P-795, 2011). Numu-
nelerin Bileşen Eşdeğerliği Yöntemi’ne
göre (FEMA P-795) hesaplanan etkili
yer değiştirme süneklikleri (μ
eff
),
Tablo
3’
de verilmiştir.
Buna göre ortalama yerdeğiştirme
süneklikleri (μ
ort
),
göz önüne alındı-
ğında, revize edilen P3 numunesi P1
numunesi ile kıyaslandığında, aderans
bozulmasının süneklik açısından artış
sağladığı görülmektedir.
5.
LİF (FİBER) ESASLI SAYISAL MO-
DEL
Çalışmada deney numunesinin tersi-
nir-tekrarlı yükler altındaki davranışının
benzeştirilmesi amacı ile yayılı plasti-
site yaklaşımına dayalı lif (fiber) esaslı
model kullanılmıştır. Analizlerde Open-
Sees yapısal simülasyon programı
kullanılmıştır. OpenSees, Pacific Dep-
rem Mühendisliği Araştırma Merkezi
(
PEER) tarafından yapı ve geoteknik
alanında araştırmacıların yararlanabi-
leceği ve katkıda bulunabileceği uygu-
lama ve araştırma simülasyon yazılımı
olarak geliştirilmiştir (McKenna ve
diğ., 2000).
Lif esaslı modeller, ilk olarak 1970’li
yıllarda geliştirilmeye başlanmıştır. Lif
esaslı model, betonarme yapılarda iki
boyut kiriş elemanında enkesitin sıra
halinde katmanlara ya da üç boyutlu
kiriş elemanlarda liflere ayrıştırılmasına
dayalıdır (Ranzo ve Petrangeli, 1998).
Kolon-kiriş elemanlarda davranışın
benzeştirilmesi için histeretik başka
bir modelin kullanılması gerekme-
mektedir. Eleman uzunluğu boyunca
integrasyon noktalarının tanımlı olduğu
dilimler arasında, malzemedeki geril-
melerin sabit olduğu varsayılır (Priest-
ley ve diğ., 2007). Bununla beraber, lif
esaslı modelde kesme etkileri dikkate
alınmamaktadır. Kesme-eğilme etkile-
şimine maruz narinliği az betonarme
kolon ve perde elemanlarda kayma de-
formasyonları ihmal edilebilir düzeyde
değildir (Ceresa ve diğ., 2009).
P2 deney numunesi için lif esaslı mo-
del kurularak deneysel çalışmada elde
edilen tepe yükü - tepe ötelenme ora-
nı ilişkileri kıyaslanmıştır. Şekil 10’da
hesap modeli verilen numunede kolon
ve kiriş elemanlar kuvvet-esaslı kolon-
kiriş elemanı olarak tanımlanmıştır.
Tablo 3.
Numunelerin ortalama yerdeğiştirme sünekliği.
Numune
Yükleme Q
M
(
kN)
Ө
Y,eff
(%)
Ө
U
(%)
μ
eff
μ
ort
yönü
P1
İtme
231,6
0,86
3,3
3,79
3,12
Çekme
287,8
1,0
2,5
2,45
P2
İtme
231,2
0,9
3,69
4,3
4,2
Çekme
235,8
0,9
3,7
4,1
P3
İtme
225,7
0,68
3,5
5,1
4,3
Çekme
228,2
1,0
3,5
3,5
Şekil 10.
Lif esaslı model; (a) kiriş, (b) kolon, (c) kısa konsol en kesiti.
(
a)
(
c)
(
b)