Türkiye Prefabrik Birliği | Sayı: 131

MAKALE BETON PREFABRİKASYON TEMMUZ 2019 ◆ SAYI : 131 19 Eski Köprüleri Güçlendirme OLD BRIDGE PRESTRESSING Some old bridge beams experience excessive deformation and weakening in fatigue strength. This is the result of heavier traffic loads which has been common in recent years. One method of strengthening is to attach prestressing cables to the beams and prestressing them. The external pres- tressing produces an uplift, reducing the deflection. The uplift also reduces the stress-range, thus providing an improvement in the fatigue strength. The prestressing technique and the re- sulting strengthening calculations are presented in this chapter. ÖZET Ülkemizde eskiden yapılmış köprüler- de bazı kirişler aşırı sehim yapıp, yo- rulma yönünden zayıflama gösterebili- yor. Bunun nedeni son yıllarda görülen aşırı trafik yoğunluğu ve artan ağırlık- lardır. Bu kirişleri güçlendirmenin bir yolu kirişe dışardan bağlanacak ön- germe kablolarının gerilmesidir. Kab- loların gerilmesi kirişte yukarıya doğru bir sehim sağlar. Böylece hem sehim, hem de gerilme aralığı azalır. Yazımız- da bu güçlendirmenin nasıl yapıldığı ve hesapları gösterilmektedir. 1. GİRİŞ Yurdumuzda bazı eski köprülerde aşırı sehim ve yorulma gözlenmektedir. Bu köprülerin sökülüp yerlerine yenilerinin konması oldukça masraflı bir çözüm- dür. Burada eski köprülerin ard-çekme (ard-germe) yoluyla güçlendirilmesi, sehimlerinin azaltılması, yorulma da- yanımlarının artırılması anlatılmaktadır. Güçlendirme için başka yöntemler de kullanılabilir (örneğin kirişleri krikolar- la kaldırııp takviye elemanlar eklemek gibi yöntemi gibi). Bazı yüksek köprü- lerde bu yöntem pratik olmayabilir. Eski köprülerde sehimin artması ve yo- rulma belirtilerinin bir nedeni yeni trafik yoğunluğu, trafik ağırlıklarının artması olarak açıklanabilir. 2. ARD-ÇEKMELİ GÜÇLENDİRME Burada sözü edilen ard-çekmeden ka- sıt, kiriş ya da kafese sonradan yapılan öngerme işlemidir. Ard-çekme toron gurubu kılıf içinde ya da koruyucu kaplama ile kiriş veya kafese eklenip gerilerek yapılır. 2.1. Köprü kirişini sehim yönünden güçlendirme örneği Ağır trafik yükü taşıyan öngerilme- li köprü kirişlerinden birini ele alalım. Kiriş kesiti Şekil 1. ve Şekil 2. de gös- terilmiştir. Bu kirişin 14.0 cm sehim yaptığını farzedelim (Bu kiriş için izin verilen maksimum sehim 2500/300 =8.3 cm dir). Ard-çekme kablosu kullanarak bu se- himi nasıl azaltacağımız aşağıda Şekil 3. te gösterilmektedir. Prof. Dr. Engin KEYDER 1939 Adana doğumludur. 1961 yılın- da ODTÜ İnşaat Müh. Bölümünden mezun olup Fulbright Bursu ile gittiği ABD de The Univ. Of Texas ta Master, 1973 te ODTÜ de Doktora derecelerini tamamlanmıştır. 1964-1966 ve 1979- 1984 yıllarında ABD de Açık Deniz Yapıları ve Enerji Projelerinde çalış- mıştır. 1984-1989 yıllarında Ankara da Özel bir şirkette Çelik İnşaat Proje Müdürlüğü yapmıştır. ODTÜ, İnş. Müh. Bölümünde 1966- 1972 ve 1973-1979 ve 1979-2004 yıllarında Doçent ve Profesör olarak Çelik İnşaat, Öngerilmeli Beton ve Proje dersleri vermiştir. 1998 yılında Tübitak Araştrıma Ödülü kazanmıştır. Yazarın “Dolu Gövdeli Çelik Kirişler”, “Öngerilmeli Beton”, Çelik Elemanla- rı” adlı kitapları yayınlanmıştır. Kiriş gövdesinin iki yanından B ve C noktalarında betonu delip kancalar yer 12 5 15 5 12 20 cm 20 140 cm 25.0 m Şekil 1. Kiriş Kesiti Şekil 2. Köprü Açıklığı Şekil 3. Kirişin Yanlarından ABCD noktalarından Geçen Ard-Çekme Ka A D 5 m C B 15 m 5 m Şekil 1. Kiriş Kesiti Şekil 2. Köprü Açıklığı 12 5 15 5 12 20 cm 20 140 cm 25.0 m Şekil 1. Kiriş Kesiti Şekil 2. Köprü Açıklığı