MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
TEMMUZ 2013
?
SAYI : 107
8
yapısal taşıyıcı duvar (perde duvar)
kullanılması, dolayısıyla yapı siste-
minin perde-çerçeveli karma sisteme
dönüştürülmesi ile mümkündür (Şekil
1).
Yeni geliştirilen bu taşıyıcı sistemin
Romanyanın Deva şehrindeki uygula-
ma görüntüleri Şekil 2’de verilmekte-
dir.
Tüm Avrupa’da Romanya yüksek dep-
rem riskli bölge olarak bilinmekte olup,
7
Rihter ve üzeri büyüklükteki dep-
remler sıkca oluşmaktadır. Bükreş, bu
konudaki en riskli Avrupa başkenti ola-
rak kabul edilebilir [3]. 1977 Vrancea
depreminde (M
w
=7.5, kaydedilen en
büyük deprem ivmesi= 0.2g) Bükreş-
de alınan ivme kaydından hareketle ya-
pılan hesaplar alışılagelmişin ötesinde
büyük deplasman taleplerinin varlığını
göstermektedir. Vrancea depreminde
bu büyük deplasman talebi dolayısıyla
yapısal olmayan elemanlarda yaygın
hasar rapor edilmiştir. Bu sebeple P
100-92 [4]
Romanya Deprem Yönet-
meliği, servis depremi etkisinde böl-
me duvarlı olan binalarda rölatif kat
arası öteleme değerini %0.35 (binde
üç buçuk) ile sınırlamaktadır. Diğer
tarafdan P 100-1/2006 [5] Romanya
Yeni Deprem Yönetmeliği yine servis
depremi etkisinde rölatif kat arası öte-
lenme değerini biraz daha gevşeterek
%0.50’
ye (binde beş) çıkarmıştır. Bu
limit FEMA 256/2000’de [6] verilen
ve perde duvarlı sistemler için deprem
sonrası hemen kullanımın hedeflendiği
performans seviyesi ile de uyumludur.
Ön-Dökümlü Betonarme Kolonlar:
Sistemdeki kolonlar, yapı toplam yük-
sekliğinin bir fonksiyonu olarak farklı
boylarda olabilirler. Bir veya birden
fazla kat geçen kolonların imalatı ço-
ğunlukla dayanım ve maliyet kriterleri-
nin yanında mevcut teknoloji seviyesi
ile de doğrudan ilişkilidir. Bu yapı sis-
teminde kolon ve döşeme arasındaki
boşluk beton ile doldurulmaktadır ve
kolon boy donatıları süreklidir (Şekil
3).
Kolon birleşim bölgesinden geçen
donatı miktarı, beton dökülmemiş hal-
de dahi, kolonun taşınması, ve montaj
aşamalarında oluşacak yükleri taşıya-
cak miktarda bırakılmaktadır.
Yazarın [2] 14.00 m uzunluğa kadar
olan kolonlar üzerinde yaptığı analitik
ve deneysel araştırmalar, yaklaşık 3
katlı bir bina yüksekliğine karşılık gelen
kolon boyunun en uygun ön-dökümlü
kolon boyu olduğunu ortaya koymuş-
tur. Daha yüksek binalarda, bu şekil-
de üretilen birden fazla kolon sahada
birleştirilebilir. Kolonlar arası sürgülü
tip birleşimin olduğu ön-dökümlü be-
tonarme elemanlarda üst elemanın
donatı çubukları, alt elemanda bulunan
kılıfların içine monte edilerek elde edi-
lirler (Şekil 3).
Ön-Dökümlü Betonarme Döşemeler:
Yapı sistemindeki döşemeler, kolon-
lara döşeme köşelerinden mekanik
parçalar ile mesnetlenen geniş açık-
lıklı kirişsiz düz-döşemelerden oluş-
maktadır. Yaklaşık 3.00 m ile 6.00 m
arasında aklarda yerleştirilen kolonlar
aynı zamanda ön-dökümlü betonarme
döşeme panellerinin boyutunu da dikte
etmektedir. Döşeme panelleri nervürlü
düz-döşeme olarak imal edilmektedir
(
Şekil 4). Ön-dökümlü betonarme dö-
şemelrde süreklilik, paneller arasına
dökülen betonarme parçalar ve boy
donatılar ile enine etriyeler sayesinde
sağlanmaktadır (Şekil 4).
Ön-Dökümlü Betonarme Perde Du-
varlar:
Bu sistemde perde duvarlar, kolonlar
arası boşluklara yerleştirilmiş olan ön-
dökümlü betonarme panellerden oluş-
maktadır. Duvar panellerinin yataydaki
birleşimleri sayesinde duvarın düşey
sürekliliği oluşturulmaktadır. Diğer ta-
rafdan panel-kolon arası düşey birle-
Şekil 3.
Kolonlar Arası Bağlantı Detayı
Şekil 4.
Ön-Dökümlü Betonarme Düz-Döşeme panelleri ve Paneller Arası Birleşim Detayı
Üst kolon elemanı
Alt kolon elemanı
36
mm kılıf
36
mm kılıf
36
mm kılıf
36
mm kılıf
Harç
Harç
Donatı çubukları