MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
TEMMUZ 2013
?
SAYI : 107
20
Şekil 3.
Deney numunelerinde kullanılan
eleman boyutları
2.
Deneysel Çalışma
Deneysel çalışmalar kapsamında,
önüretimli beton bir çerçevenin dış
kiriş-kolon bağlantısını temsil eden nu-
muneler üzerinde depremi benzeştiren
yüklemeler yapılmıştır. Bu kapsamda,
altı farklı detaya sahip toplam 14 adet
hibrit önüretimli beton kiriş-kolon bağ-
lantı numunesi ile iki adet birdöküm
beton kiriş-kolon bağlantı numunesi
test edilmiştir. Deneysel çalışmala-
rın tamamı Atılım Üniversitesi İnşaat
Mühendisliği Bölümü Yapı Mekaniği
Laboratuvarında yürütülmüştür. Yük-
leme deneyleri sırasında, test edilen
herbir bağlantı detayı ile ilgili kusurlar
belirlenmiş ve bu kusurların giderilerek
bağlantı davranışının iyileştirilmesine
yönelik revizyonlar yapılmıştır. Kullanı-
lan bağlantı detaylarının yanısıra, kiriş
elemanları içerisinde kullanılan boyuna
donatı miktarı ve çelik bağlantı çubuk-
larında kullanılan öngerme miktarı da
deneysel çalışmalar kapsamında in-
celenen parametrelerdir. Bu makalede,
iki farklı detaya sahip toplam üç adet
önüretimli beton kiriş-kolon bağlantı
numunesi ile bir adet birdöküm refe-
rans numuneden elde edilen sonuçlar
verilmektedir.
2.1.
Deney Numuneleri
Çalışmada kullanılan deney numune-
leri, alt ve üst uçlarından deney çer-
çevesine mafsallı olarak sabitlenmiş
bir kolon elemanı ve kolon elemanına
bağlanmış bir kiriş elemanından oluş-
muştur. Kiriş elemanının serbest ucun-
da düşey doğrultuda tersinir tekrarlı
deplasman yüklemeleri uygulanarak
kiriş-kolon bağlantı bölgesinin dep-
remi benzeştiren etkiler altındaki per-
formansı incelenmiştir. Numunelerde
kullanılan kolon ve kiriş elemanlarının
boyutları Şekil 3’de gösterilmiştir. Gö-
rüldüğü üzere, kolon ve kiriş eleman-
larının uzunlukları sırasıyla 190 cm ve
180
cm, kesit boyutları da 40x40 cm
ve 25x40 cm’dir. Yatay yüklere ma-
ruz kalmış bir rijit çerçevede kolon ve
kirişlerde oluşacak dönüm noktalarının
(
sıfır moment noktaları) bu elemanların
yaklaşık orta noktalarında oluşacağı
düşünülürse (Şekil 4), çalışmada kul-
lanılan deney numunelerinin yaklaşık
190
cm kolon yüksekliğine ve 360 cm
kiriş uzunluğuna sahip bir çerçeveyi
temsil ettiği söylenebilir. Eleman uzun-
lukları göz önüne alındığında, deney
numuneleri yaklaşık olarak ½ ölçeğe
sahip bir önüretimli betonarme çerçe-
venin ara kat kenar kiriş-kolon bağlan-
tısına karşılık gelmektedir.
Deney numunelerini oluşturan kiriş
ve kolon elemanlarında kullanılan do-
natı detayları Şekil 5’de gösterilmiştir.
Kolon elemanlarında boyuna donatı
olarak 12ø20 donatı çubukları, enine
donatı olarak da ø8/15 etriyeler kul-
lanılmıştır. Kiriş elemanlarında ise nu-
munelerin çoğunluğunda boyuna do-
natı olarak kesit alt ve üst seviyelerin-
Şekil 4.
Yatay yük etkisi altında çerçeve
deformasyon şekli
Şekil 5.
Deney numunelerinde kullanılan donatı detayları: (a) birdöküm numunelerde donatı
yerleşimi; (b) önüretimli numunelerde donatı yerleşimi; (c) kolon elemanında donatı yerle-
şimi; (d) kiriş elemanında donatı yerleşimi