MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
KASIM 2013
?
SAYI : 108
17
sınırı ise kesitin göçme öncesi davra-
nışının sınırını tanımlamaktadır. Gevrek
elemanlar için elastik ötesi davranışın
oluşmasına izin verilmez.
Plastik şekil değiştirmelerin meydana
geldiği betonarme sünek taşıyıcı sis-
tem elemanlarında, performans düzey-
lerine göre izin verilen şekil değiştirme
sınırları aşağıda verilmiştir (Çizelge 3).
Burada;
?
cu
,
kesitin en dış lifindeki be-
ton basınç birim şekil değiştirmesini,
?
cg
,
sargılanmış beton bölgesinin sını-
rındaki beton basınç birim şekil değiş-
tirmesini,
?
s
ise donatı çeliğindeki birim
şekil değiştirmeyi göstermektedir.
Bu çalışmada ele alınan sistemde,
betonarme kolon kesitleri için Çizelge
3’
de verilen sınır değerler kullanılmış-
tır. Ardgermeli kablolarla donatılmış
kiriş kesitlerinde ise, limit dönme de-
ğeri olarak 0,02 rad kabulü yapılmıştır
(
Sakata vd., 2006).
3.2.5.2
Binaların Deprem Perfor-
mansının Belirlenmesi
DBYBHY’te (2007) tanımlanan, pre-
fabrike beton binaların deprem perfor-
manslarının belirlenmesi için uygula-
nacak kurallar aşağıda verilmiştir. Kul-
lanım amacı okul olan binalar için; 50
yılda aşılma olasılığı %10 olan deprem
altında istenilen minimum performans
hedefi
“
Hemen Kullanım”
, %2
olan
deprem altında ise
“
Can Güvenliği”
seviyesidir. Bu raporda, sadece 50
yılda aşılma olasılığı %2 olan deprem
altında bina performansı incelenmiştir.
•
Hemen Kullanım Performans Dü-
zeyi
Herhangi bir katta, uygulanan her bir
deprem doğrultusu için yapılan hesap
sonucunda kirişlerin en fazla %10’u
Belirgin Hasar Bölgesi’ndedir. Eğer
varsa, gevrek olarak hasar gören ele-
manların güçlendirilmeleri kaydı ile bu
durumdaki binaların Hemen Kullanım
Performans Düzeyi’nde olduğu kabul
edilir.
•
Can Güvenliği Performans Düzeyi
Eğer varsa, gevrek olarak hasar gören
elemanların güçlendirilmeleri kaydı ile
aşağıdaki koşulları sağlayan binaların
Can Güvenliği Performans Düzeyi’nde
olduğu kabul edilir:
(
a) Herhangi bir katta, uygulanan her
bir deprem doğrultusu için yapılan he-
sap sonucunda, ikincil (yatay yük ta-
şıyıcı sisteminde yer almayan) kirişler
hariç olmak üzere, kirişlerin en fazla
%30'
u ve kolonların aşağıdaki (b) pa-
ragrafında tanımlanan kadarı İleri Ha-
sar Bölgesi’ne geçebilir.
(
b) İleri Hasar Bölgesi’ndeki kolonla-
rın, her bir katta kolonlar tarafından ta-
şınan kesme kuvvetine toplam katkısı
%20’
nin altında olmalıdır. En üst katta
İleri Hasar Bölgesi’ndeki kolonların
kesme kuvvetleri toplamının, o katta-
ki tüm kolonların kesme kuvvetlerinin
toplamına oranı en fazla %40 olabilir.
(
c) Diğer taşıyıcı elemanların tümü
Minimum Hasar Bölgesi veya Belirgin
Hasar Bölgesi’ndedir. Ancak, herhangi
bir katta alt ve üst kesitlerinin ikisinde
birden Minimum Hasar Sınırı aşılmış
olan kolonlar tarafından taşınan kesme
kuvvetlerinin, o kattaki tüm kolonlar ta-
rafından taşınan kesme kuvvetine ora-
nının %30’u aşmaması gerekir (Doğ-
rusal elastik yöntemle hesapta, alt ve
üst düğüm noktalarının ikisinde birden
güçlü kolon koşulunun sağlandığı ko-
lonlar bu hesaba dahil edilmezler).
•
Göçme Öncesi Performans Düzeyi
Gevrek olarak hasar gören tüm ele-
manların Göçme Bölgesi’nde oldu-
ğunun göz önüne alınması kaydı ile,
aşağıdaki koşulları sağlayan binaların
Göçme Öncesi Performans Düzeyi’nde
olduğu kabul edilir:
(
a) Herhangi bir katta, uygulanan her
bir deprem doğrultusu için yapılan he-
sap sonucunda, ikincil (yatay yük ta-
şıyıcı sisteminde yer almayan) kirişler
hariç olmak üzere, kirişlerin en fazla
%20’
si Göçme Bölgesi’ne geçebilir.
(
b) Diğer taşıyıcı elemanların tümü
Minimum Hasar Bölgesi, Belir-
gin Hasar Bölgesi veya İleri Hasar
Bölgesi’ndedir. Ancak, herhangi bir
katta alt ve üst kesitlerinin ikisinde
birden Minimum Hasar Sınırı aşılmış
olan kolonlar tarafından taşınan kesme
kuvvetlerinin, o kattaki tüm kolonlar ta-
rafından taşınan kesme kuvvetine ora-
nının %30’u aşmaması gerekir (Doğ-
rusal elastik yöntemle hesapta, alt ve
üst düğüm noktalarının ikisinde birden
güçlü kolon koşulunun sağlandığı ko-
lonlar bu hesaba dahil edilmezler).
(
c) Binanın mevcut durumunda kulla-
nımı can güvenliği bakımından sakın-
calıdır.
•
Göçme Durumu
Bina Göçme Öncesi Performans
Düzeyi’ni sağlayamıyorsa Göçme
Durumu’ndadır. Binanın kullanımı can
güvenliği bakımından sakıncalıdır.
Kesit Minimum Hasar Sınırı
(
?
cu
)
MN
=0.0035
(
?
cu
)
MN
=0.010
Kesit Güvenlik Sınırı
(
?
cg
)
GV
=0.0035 +0.0095 (
?
s
/
?
sm
)
?0.0135 (
?
s
)
GV
=0.040
Kesit Göçme Sınırı
(
?
cg
)
GC
=0.004 +0.0014 (
?
s
/
?
sm
)
?0.018
(
?
s
)
GC
=0.060
Çizelge 3.
Şekil değiştirme sınır değerleri