Türkiye Prefabrik Birliği

MAKALE

BETON PREFABRİKASYON

TEMMUZ 2015

◆

SAYI : 115

(2002 ve 2005), köprü elemanlarında

sıklıkla karşılaşılan korozyon sorunu

ve akabinde oluşan boşlukları görüntü-

leme amacıyla ard çekmeli taşıyıcı ele-

manları test etmişler ve C taramalarını

oluşturmuşlardır. Ard çekme ve yu-

muşak donatılarda korozif etki sonucu

oluşan kesit kayıpları UE ile belirlenmiş

ve kesit görüntü resimleri çıkarılmıştır.

Ard çekmeli elemanlarda kanalın lo-

kasyon tayini sıkça yapılmakla birlikte,

kanalın içindeki boşluğun tayini çok

kolay olmamaktadır. Kanal içindeki

harç ile doldurulmamış boşlukta ka-

lan ard çekme halatları çevresel etki-

ler sebebiyle zaman içinde korozyona

uğrayabilmekte ve bu sebeple yapının

yıkılmasına kadar ilerleyen bir durumla

sonuçlanmaktadır. Yalnızca ard çekme

kanalındaki boşluk sebebiyle korozyo-

na uğrayan halat donatıların kesit kay-

bı ve kopmaları nedeniyle birçok yapı

yıkılmıştır (Fricker and Vogel, 2006).

Bu durumun önemi sebebiyle, bu ça-

lışmada ard çekmeli prefabrike beton

elemanlarda kanal içinde bulunan

boşluğun belirlenmesi amaçlanmıştır.

Ayrıca, kesit içerisinde yayılan dalga-

nın başka bir malzeme arakesitine ge-

lindiğinde değiştirdiği faz göz önünde

bulundurularak SAFT tekniği yeniden

düzenlenmiştir. Kanal et kalınlığının

sonuçlara etkisi incelenmiştir.

2. ULTRASONİK-EKO (UE)

Tahribatsız test etme yöntemlerinden

UE elastik dalga yayılımı teorisi esa-

sına dayanmaktadır. Beton içerisinde

yayılan elastik dalgalar bu yöntemde

piezoelektrik ultrasonik sensörler tara-

fından oluşturulurlar ve farklı bir mal-

zeme ara yüzeyi ile karşılaştıklarında

geri yansırlar (Diaz et. al. 2007). Bir

betonarme elemanda farklı malzeme

ara yüzeyi donatı, hava, su vb. olabil-

mektedir. Konvansiyonel bir UE siste-

mi Şekil 1’de gösterilmiştir.

Alıcı, verici, transformatör ve görün-

tüleme aygıtından oluşan karakteristik

bir UE sisteminde ölçüm sonucu dalga

formunda veriler elde edilmektedir. Ara

ve/veya dış yüzeyler tarafından yansı-

tılan dalga, transformatör tarafından

elektrik sinyaline dönüştürülmekte,

monitörde görüntülenmekte ve zaman

tanım aralığında analiz edilmektedir.

Sinyal uçuş süresi sinyalin aldığı me-

safe ile doğrudan ilişkili olduğundan ve

dalganın malzeme içerisindeki yayılma

hızı bilindiğinden yansıtıcı yüzeyin lo-

kasyonu bulunabilmektedir. Ancak

çoğu kez dalgaların yansıma, kırılma

ve kırınımlarından dolayı elde edilen

veriler yanıltıcı olmaktadır. Bu sebep-

le yalnızca sinyale bakarak veri analizi

yapmak yanlış sonuçlar elde edilmesi-

ne sebep olur.

2.1 SAFT (Synthetic Aperture Fo-

cusing Technique, Yapay Açıklıklı

Odaklanma Tekniği)

Ultrasonik prosedür sonucunda kesit

analizlerinde A, B, C taramaları yar-

dımıyla farklı görüntülemelerle isteni-

len durum hakkında değerlendirmeler

yapılmaktadır. A taraması gönderilen

pulsun ultrasonik enerjisini sinyalin

dolaştığı süre boyunca, B ve C tarama-

ları ise sinyal formlarını sırasıyla yanal

kesitte ve planda sunan gösterim şe-

killeridir. Ancak beton gibi sinyal form-

larının beklenen şekilde olmasını en-

gelleyen heterojen yapılı malzemelerin

kesit analizlerinde sinyalin sönümlen-

mesi ve dağılımı gibi sorunların ortaya

çıkması sonucu ultrasonik taramalar

gerçekliklerinden sapmaktadır. Belirti-

len tüm bu sorunları ortadan kaldırabil-

mek adına geliştirilen SAFT (Synthetic

Aperture Focusing Technique, Yapay

Açıklıklı Odaklanma Tekniği) ile incele-

nen nokta için birçok sensörden sinyal

formları okunup süperpoze edilmekte

ve 3 boyutlu görüntüleme yapılmakta-

dır (Schickert et. al. 2004).

SAFT uygulamasında ortadan kaldırıl-

mak istenen asıl sorun kesit görüntü-

sünde oluşan hiperbolik yüzeydir. Bu

durum ultrasonik başlığın incelenen

noktaya olan uzaklık farklarından kay-

naklanmaktadır. Ultrasonik başlığın

incelenen noktaya uzak olduğu aralık-

Şekil 1

. Konvansiyonel UE test sistemi

Tarama yönü

Ultrasonik

lık

n=1

n=2

n=3

n=4

Yayılan

elastik

dalga

Hava

Ultrasonik

sensör

Ultrasonik

sensör

Doç. Dr. Ninel ALVER

İnşaat Mühendisliği eğitimini 1995-1999

yılları arasında Ege Üniversitesi’nde yap-

mıştır. Yine aynı bölümde 2002 yılında

Yapı Anabilim Dalında Yüksek Lisansı-

nı tamamlamış ve bu süre içerisinde

Araştırma Görevlisi olarak çalışmıştır.

2002-2007 yılları arasında Japonya’nın

Kumamoto Üniversitesi’nde Monbusho

Bursu ile Doktora ve Doktora sonrası

çalışmalarda bulunmuştur. Doktora tezin-

de yeni bir tahribatsız muayene yöntemi

geliştirmiştir. 2008 yılında Alexander von

Humboldt bursu ile Almanya’nın Berlin

şehrinde bulunan BAM-Federal Malzeme

Araştırma Enstitüsü’nde araştırmalarda

bulunmuştur. 2009 yılından beri Ege Üni-

versitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde

öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.

Dr. Alver’in tahribatsız muayene konusun-

da çok sayıda çalışması bulunmaktadır.