Türkiye Prefabrik Birliği

MAKALE

BETON PREFABRİKASYON

NİSAN 2015

◆

SAYI : 114

Prefabrike Betonarme Elemanlarda Tahribatsız

Hasar Tespiti

NON DESTRUCTIVE TESTING MET-

HODS FOR DAMAGE DETECTION IN

PRECAST RC MEMBERS

ABSTRACT:

With aid of development of computer

and sensor technologies, damage

assessment

non-destructive

testing (NDT) methods has gained

quite importance. NDT methods are

widely used for damage detection

in aerospace, medical, mechanical

and space industries and lately have

gained attention in civil engineering.

It is inevitable that precast reinforced

concrete (RC) structures deteriorate

due to environmental conditions as

well as dynamic loads. It is crucial to

evaluate damages and faults within

structural concrete elements formed

during construction or after it, for

maintenance and reliability of them.

These evaluations can be made by

NDT methods. In this article, damage

types that can be faced within precast

RC members and NDT methods used

to determine these damages are

explained.

ÖZET

Tahribatsız muayene yöntemleriyle ha-

sar tespiti son yıllarda bilgisayarların

ve sensör teknolojilerinin gelişmesiyle

daha çok önem kazanmaya başlamış-

tır. Uzay, havacılık, makine ve tıp alan-

larında sıklıkla kullanılan bu yöntemler,

inşaat alanında da kullanılmaktadır.

Prefabrike betonarme elemanların ge-

rek çevresel koşullar dolayısıyla ve ge-

rekse de dinamik yüklerle zaman içeri-

sinde bozulmalara uğradığı kaçınılmaz

bir gerçektir. Yapısal elemanlarda olu-

şan ya da önceden yapım esnasında

var olan hasarlar ve kusurların tespiti,

yapıların güvenilirliği için önemlidir. Bu

tespitler tahribatsız yöntemlerle yapıla-

bilmektedir. Bu makalede, prefabrike

elemanlarda tespit edilebilecek hasar-

lar ve bu hasarların tespit edilmesinde

kullanılan yöntemler açıklanmıştır.

1. GİRİŞ

Prefabrike yapı elemanlarının en

önemli avantajlarından birisinin fab-

rika ortamında daha kaliteli yapılması

olduğu bilinmektedir. Her ne kadar

projeye uygun ve sağlam elemanlar da

üretilse, gerek yapının maruz kaldığı

çevresel ve iklim koşulları ve gerekse

dinamik yükler ayrı ayrı ya da birlikte

yapısal elemanlara hasar vermektedir.

Yapılar zaman içerisinde bozulmala-

ra maruz kalmakta ve taşıyıcılıklarını

yitirmektedirler. Yapısal elemanların

gerek üretimleri esnasında ve gerekse

yapı servis halindeyken hasar durum-

larının incelenmesi yapının güvenilirliği

için önemlidir. Yapılarda hasar tespiti

tahribatlı veya tahribatsız olarak yapı-

labilmektedir. Tahribatlı olarak yapıya

zarar verici örnek alımları hem zaman

ve maliyet açısından etkili olmamakla

birlikte yapının geneli hakkında bilgi

edinilmesine de olanak sağlamamak-

tadır.

Tahribatsız hasar tespit yöntemleri hız-

lı, güvenilir ve yapıya zarar vermeme-

si açısından daha avantajlı yöntemler

olarak gündeme gelmektedirler. Tahri-

batsız test etme yöntemleri, yapılarda

oluşan ve gözle görülebilen veya gö-

rülmeyen bu hasarları saptamak, bu

hasarların büyüklüğünü tayin etmek

ve yapının kalitesi hakkında bilgi sa-

hibi olmak için kullanılan en kullanışlı

yöntemler olarak görülmektedir. Tek-

nolojinin ve bilgisayarların da gelişme-

siyle yöntemler de daha net ve güzel

sonuçlar vermektedirler. Tahribatsız

muayene tıp, uçak, uzay ve otomotiv

endüstrisi, inşaat gibi birçok alan-

da malzeme ya da yapısal kusurların

tespitinde kullanılmaktadır. Tahribatsız

test etme yöntemlerinin inşaat mü-

hendisliğinde kullanımı nispeten yeni

olduğundan birçok yöntemin gerçek

Doç. Dr. Ninel ALVER

İnşaat Mühendisliği eğitimini 1995-1999

yılları arasında Ege Üniversitesi’nde yap-

mıştır. Yine aynı bölümde 2002 yılında

Yapı Anabilim Dalında Yüksek Lisansı-

nı tamamlamış ve bu süre içerisinde

Araştırma Görevlisi olarak çalışmıştır.

2002-2007 yılları arasında Japonya’nın

Kumamoto Üniversitesi’nde Monbusho

Bursu ile Doktora ve Doktora sonrası

çalışmalarda bulunmuştur. Doktora tezin-

de yeni bir tahribatsız muayene yöntemi

geliştirmiştir. 2008 yılında Alexander von

Humboldt bursu ile Almanya’nın Berlin

şehrinde bulunan BAM-Federal Malzeme

Araştırma Enstitüsü’nde araştırmalarda

bulunmuştur. 2009 yılından beri Ege Üni-

versitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde

öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.

Dr. Alver’in tahribatsız muayene konusun-

da çok sayıda çalışması bulunmaktadır.