19 / 62
MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
KASIM 2015
◆
SAYI : 116
19
4.3. Kesme sünekliği kapasitesi
Mafsallı birleşimler kapasite tasarımı
yöntemine göre boyutlandığı için dep-
remler sırasınca elastik davranış ser-
gilemesi beklenmektedir. Bu sebeple,
pimli birleşimlerin kesme sünekliği
sismik tasarımda kullanılmasa da bek-
lenmeyen büyük etkiler oluştuğunda
bir yedek kapasite olarak değerlendi-
rilebilir.
Birleşimin kesme sünekliği kapasitesi
µ
s
, çevrimsel yükleme sırasında daya-
nımda %20 azalma gerçekleştiği aşa-
madaki yerdeğiştirmeye göre hesap-
lanmıştır. Pim ekseninden kiriş ucuna
olan mesafe yeterince geniş ise (
d/D
≥ 6) birçok numunede tatmin edici
süneklik değerleri elde edilmiştir.
d/D
= 4 durumunda, süneklik önemli öl-
çüde azalmaktadır.
Ulaşılan en düşük kayma sünekliği;
2Ø16 ve 2Ø25 pimle oluşturulan bir-
leşimlerde 2 olmuştur, Şekil 16 kırmızı
çizgi.
4.4. Tasarım önerileri
Yükleme doğrultusunda pim yuvası
etrafında yeterli beton kalınlığının sağ-
lanması oldukça önemlidir. Görece
küçük
d/D
oranları için çekme doğ-
rultusunda dayanım önemli oranda
azalabilmektedir. Bu nedenle pimli bir-
leşimlerde
d/D
>6 olması önerilmekte-
dir. Ayrıca betonun parçalanmasından
sonra pimlerin görevlerine devam ede-
bilmesi için, delik çevresinde pimlerin
önüne güçlü ve yoğun yatay etriyelerin
yerleştirilmesi de önerilmektedir.
Uygulamada geometrik kısıtlamalar-
dan dolayı
d
değeri için sınırlamalar
vardır. Bu sebeple uygun biçimde
ankre edilmiş çelik plaka kullanılabilir.
25 mm çaplı iki pimli, d=0.10 m olan
ve çelik levhanın kullanıldığı bir düğüm
noktası çevrimsel olarak denenmiştir.
Bu numunenin çevrimsel yük-yerde-
ğiştirme ilişkisi Şekil 16 da verilmiş
ve çelik plakanın olmadığı durumla
karşılaştırılmıştır. Çelik plakanın varlığı
çekme yönündeki dayanımı arttırarak
hemen hemen simetrik sonuçlar elde
edilmesini sağlamış ve davranışta
kayma oyulması etkisini azaltmıştır.
Çelik plakanın olduğu durumda kirişte
önemli bir hasar gözlemlenmemiştir,
Şekil 16.
Pim yuvasında kullanılan harç daya-
nımı birleşim genel davranışını etkile-
mektedir. Harç dayanımının 20 MPa
ve 44 MPa olması durumlarında elde
edilen davranış farklılıkları tek yönlü ve
çevrimsel yükleme durumları için Şekil
17 de görülmektedir. Harç dayanımının
artmasıyla, tek yönlü itme durumunda
aynı yerdeğiştirme seviyesinde daha
büyük dayanımlar, çevrimsel yükleme
durumunda ise daha geniş yük-yer-
değiştirme çevrimleri ve daha büyük
süneklikler elde edilmiştir.
5. Sonuçlar
Tek yönlü ve çevrimsel yükler etkisin-
deki pimli birleşimlerin kayma davra-
nışı deneysel bir çalışma ile belirlen-
miştir. Elde edilen önemli sonuçlar
aşağıda sıralanmıştır.
• Yükleme doğrultusunda pim yuvası
etrafında bırakılan beton örtü taba-
kasının kalınlığı kayma davranışını
önemli ölçüde etkilemektedir. Ki-
riş kenarına yakın yerleştirilen pim
Şekil 16.
2Ø25 pimli birleşimde kayma sünekliği
(a)
(b)
Pimler
İtme
Çekme
Kuvvet (kN)
Yerdeğiştirme (mm)