17 / 62
MAKALE
BETON PREFABRİKASYON
KASIM 2015
◆
SAYI : 116
17
tek pimli birleşimlere ait dayanımın iki
katından az olduğu hatırlanmalıdır, Şe-
kil 9.
4. Pimli Birleşim Tasarımı ve Öneri-
ler
4.1. Mafsallı kiriş-kolon birleşimleri-
nin deprem yüklerine göre tasarım
ı
Pimli bağlantıların kesme dayanımları-
nın belirlenmesi için aşağıda önerilen
hesap yönteminde pimlerin kayma
deformasyonu yapmadığı kabul edil-
mektedir.
Pimli kiriş-kolon birleşimleri bulunan
önüretimli bir yapının tasarımı, bağlantı
bölgeleri elastik davranırken enerji tü-
ketiminin kolonların kritik kesitlerindeki
plastik dönmeler ile sağlandığı prensi-
bine dayanmaktadır. Bu bağlantıların
tasarımı,
kapasite tasarımı kurallarına
dayanmaktadır. Bağlantıya etkiyecek
tasarım kesme kuvveti Ed, tek katlı
yapı sistemlerinde kolon alt ucunda
eğilme mafsalı oluşması durumuna
karşı gelmelidir. Eğilme dayanımı M
Rd
nin hesabında,
γ
Rd
çarpanı kullanılma-
lıdır. EC8 de [3]
γ
Rd
değeri DCM için
1.20, DCH için 1.35 olarak verilmiştir.
Tasarım kesme kuvveti E
d
pimli birle-
şim kesme dayanımı R
d
den küçük ise
bağlantı deprem yükleri etkisinde gü-
venli olacaktır.
E
d
≤ R
d
(1)
Kesme dayanımı R
d
nin nasıl hesapla-
nacağı aşağıdaki bölümde anlatılmak-
tadır.
4.2. Kesme dayanımının belirlenmesi
Literatürde pimlerin kesme dayanım-
larını hesaplamak için önerilmiş farklı
amprik bağıntılar bulunmaktadır. Vint-
zeleou ve Tassios [4] sargısız betona
gömülen dübeller için uygulamada
sıkça kullanılan bir formül önermiştir.
Bu formüle göre
D
çapında ve yeterli
ankraj derinliğine sahip,
6D-8D
, dü-
beller için kesme dayanımı (2) ve (3)
Denklemleriyle verilmiştir.
Tek yönlü yükleme için;
Çevrimsel yükleme için;
f
ck
ve
f
yk
sırasıyla betonun karakteristik
basınç dayanımı ve dübellerin karakte-
ristik akma dayanımını göstermektedir.
Denklem (2) ve (3) sargısız beton için
oluşturulmuştur. Kesme dayanımının
dübelin akmasına ya da dübelin önün-
deki betonun ezilmesine karşı gelen
kesme kuvvetine eşit olduğu varsa-
yılmıştır. Dübel malzemesinde pek-
leşme oluşmadığı ve beton blokların
pratik olarak temas etmediği de diğer
varsayımlardır. Bu sebeple, (2) ve (3)
Denklemlerinin deneysel olarak ince-
lenen pimli birleşim davranışını temsil
etmesi beklenmemektedir.
Deneysel çalışmada tek yönlü ve çev-
rimsel yükleme etkisinde elde edilen
en büyük dayanımlar ile d/D oranları
arasındaki ilişki Şekil 15 de verilmiş-
tir. Dayanım bağıntısı
ile normalize edilmiştir. Burada
n
pim
sayısını göstermektedir.
Çevrimsel yükleme durumunda; nor-
malize edilmiş dayanım,
d/D
>6.00
durumunda pratik olarak 1.10 olmak-
tadır. Denklem (3) te karşı gelen 0.65
değeri, Şekil 15 de kesikli mavi çizgi ile
gösterilmiştir.
Çevrimsel yükleme etkisinde olan ve
pim yuvası etrafında yeterli beton örtü
kalınlığı bulunan pimli birleşimlerin
R
cy
= 0.5
R
u
(3)
R
u
= 1.30
D
2
√
f
ck
f
yk
(2)
nD
2
√
f
cm
f
yk
Şekil 14.
Çevrimsel yüklemede pim sayısının etkisi
(a)
(b)
Pimler
Pimler
İtme
İtme
Çekme
Çekme
Kuvvet (kN)
Kuvvet (kN)
Yerdeğiştirme (mm)
Yerdeğiştirme (mm)